The paper briefly presents a genesis of the research project called the theology of science initiated by Michał Heller in early 1980s, but also enriched by the remarks of Józef Życiński. Then the main features of the new Heller’s book Science and theology – not necessarily exclusively on one planet are discussed. The book develops and strengthens the early ideas of theology of science. The paper draws also attention to another author—C.B. Kaiser who—since a dozen years—has been developing a similar (...) project: theology of scientific endeavor. It is also suggested that the Heller’s project, especially in its axiological and praxeological aspects, could take advantage of the achievements of several Francophone authors who once developed a field of the so-called theology of earthly realities. (shrink)

Johann Wilhelm Andreas Pfaff (1774-1835) był obiecującym niemieckim matematykiem i astronomem, należącym do bogatej w tradycje akademickie rodziny Pfaffów – miał dwóch starszych powszechnie znanych braci. Niniejszy artykuł przedstawia życie najmłodszego z Pfaffów – od czasu jego studiów teologicznych w Getyndze do okresu działalności w Uniwersytecie Erlangeńskim. Krocząc śladami Klaudiusza Ptolemeusza i Johanna Keplera, Johann Wilhelm Andreas Pfaff usiłował promować astrologię w pierwszych dekadach XIX wieku. Jego wysiłki umocnienia astrologii jako pełnoprawnej dyscypliny akademickiej, zamiast oczekiwanego skutku, spotkały się z opozycją, (...) drwiną i marginalizacją samego Pfaffa w ówczesnej społeczności akademickiej. Jednakże jego osobisty dramat powinno się umiejscowić w szerokim kontekście nurtu tzw. Naturphilosophie – romantycznego ruchu myślowego, niezwykle popularnego w kręgach intelektualnych ówczesnych krajów niemieckich (także w państwach skandynawskich). (shrink)

In the paper the idea of the well-known anti-realistic argument from the so-called pessimistic meta-induction is considered. It is ascertained - contrarily to the widespread belief - that Larry Laudan is not the author of the argument, however he has noticed many of its essential aspects, especially the problem of historical continuity between changing scientific theories. It seems that as the author of the argument should be regarded rather Hilary Putnam. A similar idea of pessimistic meta-induction was already anticipated in (...) the work of Henri Poincaré. The paper finishes with conclusion, that scientific realism as a philosophical position has to take into account both the problem of the empirical success of scientific theories and the problem of continuity between them. (shrink)

W swojej ogromnej spuściźnie piśmienniczej Karl Rahner nie pominął zagadnienia istnienia rozumnych istot pozaziemskich. Są to jednak wypowiedzi nieliczne, fragmentaryczne i rozproszone. Pomimo tego dają one wyrazisty i oryginalny obraz filozoficzno-teologiczny tego zagadnienia. Kwestię potencjalnych inteligencji pozaziemskich Rahner przedstawia na tle metafizycznego ujęcia kosmosu jako nieustannie stającej się i autotranscendującej rzeczywistości. W jego opinii kosmos w swoich prawach fizycznych i zgodnie z celowym zamysłem jego Stwórcy zorientowany jest nie tyle w stronę człowieka, lecz podmiotów cielesno-duchowych. W tej perspektywie realna staje (...) się możliwość powstania także innych, oprócz człowieka, istot rozumnych. Z punktu widzenia teologii są one według Rahnera tak samo otwarte na samoudzielającego się Boga-Trójcy w Logosie-Chrystusie-Zbawcy jak ludzie. (shrink)

The main purpose of this article is to discuss the views of the Jesuit Stanisław Dunin–Borkowski (1864–1934) about Albert Einstein’s theory of relativity. These days, Dunin–Borkowski is a rather obscure figure despite rising to fame in the interwar period as an outstanding expert in the philosophy of Baruch Spinoza. Thus, the secondary aim of this article is to remind ourselves of this somewhat forgotten scholar. As a researcher, writer, and pedagogue, Dunin–Borkowski was interested in numerous fields of knowledge. Among these (...) were the natural sciences, including physics and the influence that new physical theories had on philosophical thought. This present study therefore fills a gap in the existing research about how Polish philosophers received Einstein’s theories. The example of Dunin–Borkowski also serves as a basis for discussing some of the fundamental problems of neo-scholasticism in receiving new mathematicised scientific theories. (shrink)

Book review: Niccolò Guicciardini, Isaac Newton and Natural Philosophy, Reaktion Books, London 2018, ss. 268.