In this article, I try to consider whether national treason can be morally permissible. If there are values higher than the nation and homeland and there is - in some case - conflict between them, to stand on the side of these higher values seems to be ethically and logically justified. I am considering various cases, taking into account the values from the highest Hegelian triad: art, religions, philosophy. I stress the questions, I do not give definitive answers, because I (...) touch the real "moral dilemmas" connected with fidelity to the homeland and the national community. In the case of real moral dilemmas, there are no simple answers. (shrink)

After 1989, Bocheński published three texts devoted to the direction in which Poland should move. In the first he criticized Miłosz's article "Denominational state?". He claimed that Polish tradition is closer to the medieval rather than the ancient settlement of the relationship between the state and the Church. And so it is the "religious state". In the second article he specified his views on nationality and the denominational state, admitting to the federalist tradition, but also appreciating Dmowski's tradition. In turn, (...) the last publication is "Sketches collected" from 1932-38, which is an attempt to synthesize nationalism and Catholicism. The case of Bocheński is an early example of the dilemma faced by the Polish rightist political and philosophical thought after 1989. (shrink)

W artykule tym przedstawiam skróconą historię „intelektualnych kontaktów” Józefa Innocentego Marii Bocheńskiego i Leszka Kołakowskiego. Koncentruję się na zdecydowanej polemice, która pozwala dostrzec różnice filozoficznych stanowisk i „stylów filozofowania”. Zaczyna się ona sporem o znaczenie Erazma z Rotterdamu na konferencji w Rapperswillu w roku 1986; jej kontynuacją była krytyczna ocena książki Bocheńskiego Sto zabobonów. Jerzy Giedroyc w liście do Kołakowskiego zauważył: „Rzeczywiście trudno z większą elegancją zniszczyć autora. Wyobrażam sobie jaka będzie reakcja Bocheńskiego”. Zaiste reakcja Bocheńskiego była gwałtowna, opublikował w (...) roku następnym dwa artykuły, które były – przeważnie „nie wprost” – zdecydowaną polemiką z Kołakowskim i próbą precyzyjnego przedstawienia własnego stanowiska. Spór ten można potraktować jako ilustrację słynnego rozróżnienia Kołakowskiego na dwa typy aktywności w kulturze: kapłana i błazna. (shrink)