Author: Starzyńska-Kościuszko Ewa Title: BRONISŁAW F. TRENTOWSKI – “POLISH HEGEL”, “POLISH SCHELLING” OR “POLISH KRAUSE” (Bronisław F. Trentowski – „polski Hegel”, „polski Schelling”, „polski Krause”) Source: Filo-Sofija year: 2005, vol:.5, number: 2005/1, pages: 125-138 Keywords: TRENTOWSKI, HEGEL, SCHELING, KRAUSE Discipline: PHILOSOPHY Language: POLISH Document type: ARTICLE Publication order reference (Primary author’s office address): E-mail: www:In this article author wanted to answer a question: Is Trentowski an original thinker or Polish imitator of Hegel’s, Schelling’s and Krause’s philosophy? Referring to existing settlements (...) and analyses, author finds that Trentowski was the original thinker. He criticized and carried on a controversy with Hegel, Schelling and Krause. What is more, Trentowski always modified their ideas in a very creative way. (shrink)

In the article I present the fundamentals (the conception, the structure and the method) of universal philosophy of Bronisław Ferdynand Trentowski, the eminent Polish philosopher of romanticism. I show the origin of the idea of universalism and the difference between Trentowski’s method of differentiating identity and Hegel’s dialectics. In the last part of the article, Trentowski is revealed as a philosopher who united universalism of his philosophy with its national character.

W niniejszym artykule w oparciu o wybrane dzieła B. F. Trentowskiego analizuję jego stosunek do szeroko rozumianej kultury niemieckiej i Niemców. Celem tej analizy jest wykazanie, że owe poglądy ulegały ewolucji i nie da się ich jednoznacznie zaklasyfikować jako proniemieckie lub nacjonalistyczne.

W artykule przedstawiam najważniejsze idee teorii jaźni B.F. Trentowskiego. Trentowski sformułował swą teorię w polemice z tymi filozofami, którzy jaźń utożsamiali wyłącznie z duszą. Jednostronnie spekulatywnym i kontemplacyjnym teoriom Kartezjusza, Fichtego i Hegla polski filozof przeciwstawi własna teorię jaźni jako „różnojedni” ciała i duszy i ich władz. Takie ujęcie jaźni, a także myśl Trentowskiego o konieczności wszechstronnego rozwoju wszystkich aspektów jaźni będzie prekursorska wobec współczesnych badań nad osobowością.

W artykule przedstawiam najważniejsze idee teorii jaźni B.F. Trentowskiego. Trentowski sformułował swą teorię w polemice z tymi filozofami, którzy jaźń utożsamiali wyłącznie z duszą. Jednostronnie spekulatywnym i kontemplacyjnym teoriom Kartezjusza, Fichtego i Hegla polski filozof przeciwstawi własna teorię jaźni jako „różnojedni” ciała i duszy i ich władz. Takie ujęcie jaźni, a także myśl Trentowskiego o konieczności wszechstronnego rozwoju wszystkich aspektów jaźni będzie prekursorska wobec współczesnych badań nad osobowością.