U ovom radu dat je kratak pregled osnivanja Instituta za filozofiju i drustvenu teoriju kao institucionalne osnove za postanak i izlazenje casopisa Filozofija i drustvo. On je prvobitno, 1987. godine, poceo da izlazi kao zbornik, jednom godisnje, da bi od 2005. postao casopis, sa ritmom publiciranja tri puta godisnje, a od 2011. izlazi kvartalno. Takodje je dat i pregled svih tematskih celina, i to do kraja 2012. godine. Analiziran je detaljno jedan broj FiD-a, kao vazan dokument za promenu drustvene atmosfere (...) u negdanjoj Jugoslaviji i sa nagovestajima njenog raspada: naucni skup je odrzan 2. i 3. jula 1991. (shrink)

U ovom radu dat je kratak pregled osnivanja Instituta za filozofiju i drustvenu teoriju kao institucionalne osnove za postanak i izlazenje casopisa Filozofija i drustvo. On je prvobitno, 1987. godine, poceo da izlazi kao zbornik, jednom godisnje, da bi od 2005. postao casopis, sa ritmom publiciranja tri puta godisnje, a od 2011. izlazi kvartalno. Takodje je dat i pregled svih tematskih celina, i to do kraja 2012. godine. Analiziran je detaljno jedan broj FiD-a, kao vazan dokument za promenu drustvene atmosfere (...) u negdanjoj Jugoslaviji i sa nagovestajima njenog raspada: naucni skup je odrzan 2. i 3. jula 1991. (shrink)

Politicka istorija druge Jugoslavije neprekidno je bila sakralna, a domen sekularizacije obuhvatao je mahom samo umetnost. Informbiro i razlaz sa SSSR-om otvorio je put ka vecoj slobodi u stvaralastvu, napustajuci ideju o kontroli umetnosti u vidu socrealizma. Trece stanoviste o knjizevnosti zastupao je Vladan Desnica.

The author puts forward a set of assumptions and possible context for examining the connection between the concepts of enlightenment and taste. Kant?s definition of enlightenment is accepted, with special emphasis on the sphere of religion. Applying this criterion, we may discern a powerful and influential religious current stemming from strictly speaking Church circles that denies the systematic and historical significance of the opus of Dositej Obradovic, who in his time was a protagonist of the European enlightenment. Such a revaluation (...) has been accepted by the greater portion of the younger generation, which relies predominantly on the St. Sava Myth. With a change of worldview, undoubtedly, tastes change as well. The next section of the paper discusses the approach to taste of the Scottish philosopher David Hume representative of dispositional aesthetic. Finally it is argued that music as one of the arts, might be exemplary for appraising the condition of enlightenment in a society. U ovom radu autor je izlozio nekoliko pretpostavki, te moguci kontekst za ispitivanje veze izmedju pojmova prosvecenost i ukus. Prihvaceno je Kantovo odredjenje prosvecenosti, a s narocitim naglaskom na sferu religioznosti. Na osnovu takvog kriterijuma, moze se uociti da je u igri jedna vrlo snazna i uticajna verska struja - i to iz crkvenih krugova u najuzem smislu - koja porice sistematski i istorijski znacaj dela Dositeja Obradovica, svojevremeno protagoniste evropske prosvecenosti. Takvo prevrednovanje prihvatio je i veci deo mladje generacije insistirajuci prevashodno na Svetosavskom Predanju. S promenom pogleda na svet, nesumnjivo je da se menjaju i ukusi. Izlozeno je i shvatanje o ukusu skotskog filozofa Dejvida Hjuma, zatocnika dispozicionalne estetike. Kao jedna od umetnosti, muzika bi mogla biti egzemplarna za procenjivanje stanja prosvecenosti u nekom drustvu. (shrink)

U ovom radu dat je kratak pregled osnivanja Instituta za filozofiju i drustvenu teoriju kao institucionalne osnove za postanak i izlazenje casopisa Filozofija i drustvo. On je prvobitno, 1987. godine, poceo da izlazi kao zbornik, jednom godisnje, da bi od 2005. postao casopis, sa ritmom publiciranja tri puta godisnje, a od 2011. izlazi kvartalno. Takodje je dat i pregled svih tematskih celina, i to do kraja 2012. godine. Analiziran je detaljno jedan broj FiD-a, kao vazan dokument za promenu drustvene atmosfere (...) u negdanjoj Jugoslaviji i sa nagovestajima njenog raspada: naucni skup je odrzan 2. i 3. jula 1991. (shrink)

U ovom tekstu izlozene su osnovne teze na temu Politicka misao francuskih egzistencijalista u delima jugoslovenskih praxis-filozofa, te ukratko analiziran jedan reprezentativan primer.

Povod za beogradski skup?Socijalizam i kultura? s kraja 1969. godine bile su zabrane. Od juna?68. u Srbiji je bilo oko cetrdeset intervencija, sto je znatno vise nego u ostalim YU republikama. Izveden je zakljucak o provincijalnosti i nedovoljno razvijenom kulturnom zivotu. Autor ovog rada je prosirio temu na siri plan jer su intencije dijaloga to dopustale. Paralelno s tim cinjenicama, dobro se uklapaju podaci o Golom otoku, koje daje Milovan Djilas. Otok je bio najdrasticnija i najdramaticnija zabrana u celokupnom postojanju (...) Druge YU. I iz negdasnje, i iz sadasnje perspektive, skup bi se mogao protumaciti kao krik i vapaj za slobodom. Razgovoru su presudno doprineli predstavnici beogradskog krila Praxis grupe, uz potonje, mahom neslavno, ucesce u dogadjajima, pre svega versko-gradjanskim ratovima; za razliku od glavne, zagrebacke?centrale? Praxisa, koja nije bila zahvacena nacionalistickim virusom. Izlazu se, najzad, argumenti o Dobrici Cosicu kao srpskom Faustu, te se dovodi u pitanje teza o piscu kao ocu nacije. (shrink)

Povod za beogradski skup?Socijalizam i kultura? s kraja 1969. godine bile su zabrane. Od juna?68. u Srbiji je bilo oko cetrdeset intervencija, sto je znatno vise nego u ostalim YU republikama. Izveden je zakljucak o provincijalnosti i nedovoljno razvijenom kulturnom zivotu. Autor ovog rada je prosirio temu na siri plan jer su intencije dijaloga to dopustale. Paralelno s tim cinjenicama, dobro se uklapaju podaci o Golom otoku, koje daje Milovan Djilas. Otok je bio najdrasticnija i najdramaticnija zabrana u celokupnom postojanju (...) Druge YU. I iz negdasnje, i iz sadasnje perspektive, skup bi se mogao protumaciti kao krik i vapaj za slobodom. Razgovoru su presudno doprineli predstavnici beogradskog krila Praxis grupe, uz potonje, mahom neslavno, ucesce u dogadjajima, pre svega versko-gradjanskim ratovima; za razliku od glavne, zagrebacke?centrale? Praxisa, koja nije bila zahvacena nacionalistickim virusom. Izlazu se, najzad, argumenti o Dobrici Cosicu kao srpskom Faustu, te se dovodi u pitanje teza o piscu kao ocu nacije. (shrink)

In histories of Serbian painting Sreten Maric is listed among the protagonists of socialist realism, and that on the basis of a single article - his criticism of an exhibition staged by the Association of Visual Artists of Serbia to the benefit of wounded veterans. Without denying the historical basis for this judgment, the author of the present paper pleads for a more nuance approach and propounds the thesis that socialist realism was primarily a complex pattern of social relations, and (...) only in the second place a substantively defined doctrine. On the basis of an insight into the relevant sources it is argued that Maric was not a theorist of socialist realism; on the other hand, an ideologue of social painting he was indeed, believing in a synthesis of Art and Revolution. By way of comparison, the figures of Miroslav Krleza and Georg Luk?cs are referred to: neither of the two was a protagonist of socialist realism, though both belonged firmly to the so-called leftist thought. U istorijama srpskog slikarstva Sreten Maric vazi za protagonistu socijalistickog realizma, i to na osnovu jednog clanka - kritike na izlozbu Udruzenja likovnih umetnika Srbije u korist ranjenih boraca. Ne poricuci istorijsku ocenu, autor pledira za nijansiraniji stav i izlaze tezu da je socijalisticki realizam bio u prvom redu jedan sklop drustvenih odnosa, pa tek onda i neka sadrzinski odredjena doktrina. Uvidom u izvore, zakljucio je da Maric nije bio teoreticar socijalistickog realizma, ali ideolog socijalnog slikarstva jeste bio, uz veru u sintezu Umetnosti i Revolucije. Za poredjenje su mu posluzili Miroslav Krleza i Georg Luk?cs: ni jedan, ni drugi nije bio protagonista socijalistickog realizma, mada su obojica pripadala cvrsto tzv. levoj misli. (shrink)