Successful formulation and implementation of end-of-life care requires ongoing communication with the patient. When patients, for reasons of general medical or psychiatric illness, fail to verbally communicate, providers must be receptive to messages conveyed through alternate avenues of communication. We present the narrative of a man with schizophrenia who wished to forgo hemodialysis as a study in the ethical importance of attention to nonverbal communication. A multilayered understanding of the patient, as may be provided by both behavioral and motivational models, (...) can inform the provider’s ability to receive, process, and represent communicated content to the patient or his or her surrogate decision-maker. (shrink)

This is an attempt to meet the objections made by Anna and Andrzej Jerzy Jedynak in their article criticizing the views of this author concerning truth value of evaluative propositions. Replying to this criticism the author tries to show that his views do not lead to the elimination of the evaluative predicates like “morally good” by descriptive predicates like “considered to be morally good”, as the critics have claimed.

Abstrakt/Abstract Článok argumentuje, že idea tzv. sociálneho obratu, ktorá pochádza z dielne normatívneho pragmatizmu a ktorú v jednom zo svojich textov propaguje aj Vojtech Kolman, neprináša žiadne ovocie, ak je prenesená do oblasti epistemológie. V závere článku je preto načrtnutá alternatívna interpretácia idey sociálneho obratu a jej dôsledky pre epistemológiu. The paper argues that the idea of the so-called social turn introduced by normative pragmatism, and promoted also by Vojtech Kolman in one of his papers, bears no fruit when transferred (...) to the field of epistemology. Therefore, an alternative interpretation of the idea of social turn, as well as its consequences for epistemology, is outlined at the end of the paper. (shrink)

La poesía como el reino de la miniatura, del modelo a escala relegado, a comienzos de milenio, a dar cuenta de una experiencia cosificada e intransferible, viene a coronar el repliegue que identificamos a partir de tres instantáneas de la poesía argentina contemporánea: el coloquialismo de Argentino hasta la muerte (1963) de César Fernández Moreno, la poesía “neobarrosa” de Néstor Perlongher y el objetivismo de Cosas (2008) de Edgardo Dobry. Del plano general revestido de inquietud sociológica por la identidad nacional (...) (Fernández Moreno), a un plano americano donde el cuerpo goza al ritmo de la aventura del significante liberado (Perlongher), y de allí al plano detalle enfocado directamente en objetos que guardan reminiscencias vivenciales intransferibles (Dobry), la poesía argentina acusa, veinte años de distancia entre cada período, un movimiento de repliegue y extravío. (shrink)

Tato studie se věnuje rané fázi mikroskopického zkoumání přírody Antoni van Leeuwenhoeka, které představil ve své korespondenci členům Royal Society. Studie se zaměřuje na období od navázání styku s Royal Society až do roku 1680, kdy byl Leeuwenhoek zvolen členem společnosti. Z metodologického hlediska studie uplatňuje na Leeuwenhoekovy dopisy členům Royal Society přístup, který představili autoři Steven Shapin a Simon Schaffer v knize Leviathan and the Air-Pump. Pokouší se zjistit, jestli se v Leeuwenhoekových dopisech objevují tři strategie,, které Shapin a (...) Schaffer přisoudili Robertu Boylovi. Studie potvrzuje, že závěry britských autorů platí i pro jiné vědce. (shrink)

Czy Bóg jest dobry? Na marginesie książki Dariusza Łukasiewicza Opatrzność Boża, wolność, przypadek Podstawowym problemem książki Dariusza Łukasiewicza jest kwestia natury Boga, przede wszystkim pytanie, czy jest On bytem doskonale dobrym. Jeśli jest doskonale dobry, to powinien zawsze uczynić to, co w danych warunkach najlepsze lub – jeśli nie ma możliwości czynienia dobra – z dwu lub więcej alternatyw wybierze tę, która jest najmniej zła. W argumentacji rozwijanej w artykule staram się pokazać, że dobroci Boga nie da się wykazać ani (...) a priori, ani a posteriori. Argumenty a priori są niewystarczające, ponieważ z takich ontologicznych cech Boga, jak prostota, konieczność czy nieskończoność dobroć moralna nie wynika. Podobnie moralna dobroć nie wynika z wszechmocy ani wszechwiedzy. Raczej przeciwnie, wszechmoc oraz wszechwiedza mogą być przeszkodą w dobroci moralnej; skoro bowiem Bóg wie wszystko, co jest logicznie możliwe wiedzieć, a także może uczynić wszystko, co jest logicznie możliwe uczynić, to powinien nie tylko zło znać, lecz także móc je czynić. Argumenty a posteriori są niewystarczające z powodu ogromu zła obecnego w świecie; przykładem jest naturalne i nieuchronne zło obecne w przyrodzie, wynikające stąd, że jedne gatunki są pokarmem dla innych. Jeśli zatem Bóg rzeczywiście stworzył świat, to nie był wrażliwy na cierpienie istot, które powołał do istnienia, zwłaszcza, że w zamieszkiwanym przez nas świecie istnieje wiele zła. (shrink)

Celem artykułu jest rekonstrukcja i krytyczna ocena modelu tomistycznej filozofii człowieka, który został opracowany przez o. Romana Darowskiego. Analizy mają charakter metateoretyczny. Ich przedmiotem są teksty napisane przez o. Darowskiego w różnych okresach jego twórczości filozoficznej. W sposób szczególny uwzględniona została jego praca _Filozofia człowieka_, która miała kilka wydań. Zastosowana metoda badawcza polegała na treściowej i logicznej rekonstrukcji modelu filozofii człowieka przedstawionego w pracy _Filozofia człowieka_. Model ten został poddany krytyce metodologicznej, która pokazała, że w obecnej sytuacji kulturowej ma on (...) już tylko wartość historyczną. Może jednak stanowić dobry punkt wyjścia do dyskusji nad kierunkami rozwoju współczesnej antropologii tomistycznej. Rozwój ten powinien dokonywać się w krytycznym dialogu z naukowym obrazem świata. (shrink)

Zawarta w niniejszym artykule dyskusja z tekstem Saula Smilansky’ego O wątpliwej moralności pewnych form modlitwy składa się z dwóch części. W pierwszej bronimy tezy, że fikcyjne przykłady prezentowane przez autora albo nie stanowią powszechnie akceptowalnych form modlitwy, albo dają się interpretować tak, że nie stanowią etycznego problemu. Życzenie komuś śmierci jest bowiem zawsze nieetyczne, ale w każdej wyobrażalnej sytuacji zagrożenia życia możliwa jest modlitwa o rozwiązanie, które nie pomnaża śmierci.W drugiej części bronimy tezy, że prezentowany w przykładach Smilansky’ego stosunek ludzi (...) do Boga w ogóle nie jest religijny, a w konsekwencji działania w nich opisane nie zasługują na miano „modlitwy”. Kiedy bowiem w naszym nastawieniu do Boga liczy się tylko to, że jest On zdolny zmienić bieg zdarzeń na naszą korzyść, a to, że jest On dobry umyka naszej uwadze, wówczas nie mamy na myśli Boga tradycji religijnej. W tym punkcie przywołujemy myślicieli należących do nurtu tzw. Wittgensteinowskiego fideizmu, których krytyka modlitwy błagalnej idzie być może zbyt daleko, skłania jednak do refleksji nad granicami właściwego stosunku do Boga. (shrink)

W niniejszym artykule analizuję koncepcję Arystotelesa dotyczącą wymagań epistemicznych koniecznych do identyfikacji czynów moralnie dobrych. W Etyce Nikomachejskiej, Arystoteles zdaje się twierdzić, że jesteśmy w stanie rozpoznawać takie czyny, nie mając wiedzy o tym, dlaczego są one dobre. Inne twierdzenia zawarte w tych dziele, nie pozwalają jednak na bezkrytyczne przyjęcie tej tezy. Zdaniem Johna McDowella, Arystoteles uważał, iż dobro etyczne czynu jest zależne od kontekstu. Gdyby tak było, by rozpoznać dany czyn jako dobry, musielibyśmy wiedzieć jakie cechy danej sytuacji czynią (...) go dobrym. Bronię tezy, że nawet jeśli dobro czynu byłoby zależne od kontekstu, Arystoteles nie uważałby znajomości tego kontekstu za jedyny sposób rozpoznania czynu jako dobry. By tego dowieść, sięgam do dorobku współczesnej filozofii. Realizm wewnętrzny Hilarego Putnama pozwala wyjaśnić w jaki sposób podmiot rozpoznaje egzemplarze należące do danego rodzaju naturalnego, bez znajomości definicji tego rodzaju naturalnego. David Charles pokazuje, że Arystoteles podziela podobny pogląd, choć nie uważa, że podmiot musi zakładać, iż istnieje definicja danego rodzaju. Twierdzę, że ten aspekt teorii Arystotelesa może być zastosowany także do identyfikacji czynów moralnie dobrych. Jednostka może rozpoznawać dobre czyny jako czyny konieczne do prowadzenia cnotliwego życia. Nie musi wiedzieć dlaczego określone czyny są dobre. Wystarczy, że ma wizję dobrego życia, którą – jak twierdzi Arystoteles – może rozwinąć poprzez naśladowanie tych, którzy mają „oko doświadczenia”. (shrink)

W sytuacjach, gdy powinniśmy mieć do czynienia ze wzajemnym oświecaniem, w rzeczywistości często spotykamy się z obopólnym oporem między kognitywistyką a fenomenologią, gdzie ta druga rozumiana jest jako podejście metodologiczne, po raz pierwszy zarysowane przez Husserla. Filozofowie umysłu, z pierwszych szeregów kognitywistów, niejednokrotnie czynią lekceważące gesty w stosunku do fenomenologii, oparte na myleniu fenomenologii z niewykwalifikoną introspekcją psychologiczną (np. Dennett, 1991). Z kolei wielu fenomenologów podlega mylnemu wrażeniu, że kognitywistyce nie udało się wyjść poza tradycyjne modele komputacyjne (DSSI – „dobra (...) staromodna sztuczna inteligencja” (GOFAI - „good old fashioned artificial inteligence”)). Odrzucają oni kognitywistykę, zarzucając jej nadmierny redukcjonizm, uniemożliwiający wyjaśnienie doświadczenia czy świadomości. O ile taki opór nie dziwi w przypadku tych, którzy znają i bronią antynaturalistycznego stanowiska Husserla, o tyle jest niezwykle zaskakujący w przypadku tych, którzy znają dzieła Merleau-Ponty’ego. Badania tego ostatniego łączyły bowiem analizy fenomenologiczne z rozważaniami pochodzącymi z nauk empirycznych, takich jak psychologia i neurologia, i to na długo, zanim kognitywistyka została skonstruowana jako model do uwzględniania tylko tych aspektów psychologii i neurologii, które skupiają się na doświadczeniu poznawczym. Zostawiając przykład Merleau-Ponty’ego, filozofowie po obu stronach stopniowo zdali sobie sprawę, że fenomenologia może być bezpośrednio przydatna do naukowego zrozumienia poznania. Wcześniej niejednokrotnie nawet sami naukowcy empiryczni dochodzili do tego wniosku i to pomimo filozofów. Dobry przykład stanowią tutaj badania Franisco Vareli z neurofenomenologii (Varela, 1996). (shrink)

Cílem článku je ukázat, že zdánlivě asymetrický vztah mezi teorií mysli a morálkou je ve skutečnosti symetrický. Totiž nejen, že lidé využívají teorii mysli k rozhodnutí, zda si agent zaslouží vinit a zda učinil něco morálně špatného (nebo si zaslouží chválit a učinil něco morálně dobrého), ale někdy samotný morální charakter situace může ovlivnit teorii mysli. Nejprve provedu krátký úvod do teorie mysli - co to je, jak ji používáme a jak nám může být nápomocna. Poté popíšu proces hodnocení morální (...) situace se směrem od teorie mysli (zvážení agentových mentálních stavů, připsání konceptů agentovi) k morálce (vynesení morálního soudu). V tomto procesu figuruje důležitý koncept - koncept záměrného jednání - který může hrát významnou roli při rozhodování o vině (nebo chvále) agenta: pokud jednal záměrně, vina (nebo chvála) by měla být větší. Opravdu to takto funguje? A co laici? Jaký je lidový koncept záměrného jednání? Na tyto otázky se pokusím odpovědět s pomocí empirických dat, která poskytli Bertram Malle a Joshua Knobe, a představím pět podmínek lidového konceptu záměrného jednání. Poté se ve světle dat shromážděných Joshuou Knobem pokusím ukázat, že dřívější přístup ke vztahu mezi teorií mysli a morálkou jako jednosměrnému se zdá být neudržitelný. Způsobil agent vedlejší účinek záměrně? Dosáhl něčeho agent záměrně, ačkoli neměl dostatek potřebných dovedností? Výsledky Knobových experimentů naznačují, že lidé jsou nejspíše ovlivněni morálním charakterem samotného vedlejšího účinku nebo výsledku. Pokud je morálně špatný, agent jednal záměrně, avšak pokud je morálně dobrý, agent nejednal záměrně - tato asymetrie se nazývá „Knobův efekt“. Rovněž se pokusím vyrovnat se s některými možnými námitkami. V závěru se budu zabývat určitými právnímu důsledky, které z tohoto nově symetrického vztahu mezi teorií mysli a morálkou vyvstávají. (shrink)

Cílem článku je ukázat, že zdánlivě asymetrický vztah mezi teorií mysli a morálkou je ve skutečnosti symetrický. Totiž nejen, že lidé využívají teorii mysli k rozhodnutí, zda si agent zaslouží vinit a zda učinil něco morálně špatného (nebo si zaslouží chválit a učinil něco morálně dobrého), ale někdy samotný morální charakter situace může ovlivnit teorii mysli. Nejprve provedu krátký úvod do teorie mysli - co to je, jak ji používáme a jak nám může být nápomocna. Poté popíšu proces hodnocení morální (...) situace se směrem od teorie mysli (zvážení agentových mentálních stavů, připsání konceptů agentovi) k morálce (vynesení morálního soudu). V tomto procesu figuruje důležitý koncept - koncept záměrného jednání - který může hrát významnou roli při rozhodování o vině (nebo chvále) agenta: pokud jednal záměrně, vina (nebo chvála) by měla být větší. Opravdu to takto funguje? A co laici? Jaký je lidový koncept záměrného jednání? Na tyto otázky se pokusím odpovědět s pomocí empirických dat, která poskytli Bertram Malle a Joshua Knobe, a představím pět podmínek lidového konceptu záměrného jednání. Poté se ve světle dat shromážděných Joshuou Knobem pokusím ukázat, že dřívější přístup ke vztahu mezi teorií mysli a morálkou jako jednosměrnému se zdá být neudržitelný. Způsobil agent vedlejší účinek záměrně? Dosáhl něčeho agent záměrně, ačkoli neměl dostatek potřebných dovedností? Výsledky Knobových experimentů naznačují, že lidé jsou nejspíše ovlivněni morálním charakterem samotného vedlejšího účinku nebo výsledku. Pokud je morálně špatný, agent jednal záměrně, avšak pokud je morálně dobrý, agent nejednal záměrně - tato asymetrie se nazývá „Knobův efekt“. Rovněž se pokusím vyrovnat se s některými možnými námitkami. V závěru se budu zabývat určitými právnímu důsledky, které z tohoto nově symetrického vztahu mezi teorií mysli a morálkou vyvstávají. (shrink)

Problem republikanizmu należy do zespołu problemów polityki, którymi Kant zajął się już pod koniec życia. Rozwój i doskonalenie się człowieka nie mieści się w działaniu ludzkiej natury, która jest niezmienna, ale w osobowym działaniu wolności. Ostatecznym tego celem jest wieczny pokój. Warunkiem zaś rozwoju i osiągnięcia celu najwyższego jest zbudowanie ustroju republikańskiego. Kant pokazuje to m.in. na przykładzie rewolucji francuskiej. Choć jest zdecydowanym przeciwnikiem każdej rewolucji, ze względu na sposoby jej realizacji, to w tym przypadku jej skutki ocenia pozytywnie, gdyż (...) wyraziło się w niej prawo narodu do swobodnego nadania sobie ustroju obywatelskiego prawego i uznanego za dobry, jakim jest ustrój republikański. Ustrój republikański jest najlepszy ze wszystkich i określa formę państwa oraz ważniejszą od niej formę rządu, charakteryzującą się rozdzieleniem władz ustawodawczych i wykonawczych oraz trzema istotnymi zasadami: 1) zasadą wolności wszystkich obywateli; 2) zasadą zależności wszystkich od wspólnego prawa; 3) zasadą równości obywateli. (shrink)

U ovom tekstu razmatra se Platonova problematizacija odnosa drzave, slobode i znanja, u njegovim analizama razlicitih aspekata uzorne drzava. Drzavu Platon razumjeva kao opste dobro, a svrha njenog uspostavljanja jeste da se, u skladu s pravicnoscu, nadomjesti nedovoljnost koja je imanentna svakom pojedincu. Pravicnost je prisutna samo ukoliko su u cjelinu polisa harmonicno povezane sve razlicite i pojedinacne sposobnosti. Platon u svojim suptilnim analizama ukazuje da je za postojanje pravicne drzave neophdno da volja covjeka, u klasi cuvara, bude u potpunosti (...) vezana za dobro, odnosno za poznavanje dobra. Ovo stavljanje u jedan uzrocni sklop znanja, volje i dobra najbolje pokazuje odsutnost saznanja da volja covjeka, uslijed njene slobode izbora zapravo ne stoji pod potpuno odredjujucim uticajem znanja i dobra. Nalazeci se neprestano u stanju slobode izbora, covjek cesto bira suprotno sopstvenom saznanju i razumjevanju dobra. U sferi teorijskog mogu se navesti dobri primjeri medjusobne uslovljenosti volje, znanja i dobra. Naime, sticanjem uverenja da je neko saznanje istinito, s?mo to uvjerenje najcesce povlaci nasu volju da stoji uz to saznanje. Platon podrazumijeva da se ova povezanost u domenu teorijskog moze prenijeti i u sferu prakse, odakle proizilazi i njegova zamisao da se zivot polisa uredi na osnovu ucestovanja u istinitom svijetu ideja. Ali, opravdano se postavlja pitanje da li se ovo iskustvo iz teorijske sfere moze u potpunosti prenijeti u polje prakticnog. (shrink)

Przedmiotem artykułu jest zagadnienie wielości teoretycznych ujęć w nauce (w refleksji przedmiotowej, jak i metaprzedmiotowej) oraz mnogość perspektyw w ramach filozofii nauki. Zagadnienie pluralizmu omówiono w odniesieniu do stanowiska lubelskiego filozofa nauki, ks. prof. Zygmunta Hajduka. Twierdzi się, że swoiste pluralistyczne podejście do nauki oraz problemów z zakresu filozofii nauki zajmowało istotne miejsce w jego filozoficznej refleksji. Celem artykułu jest próba scharakteryzowania i interpretacji jego podejścia. Cel ten realizowany jest w kilku etapach. Zarysowano historyczne tło omawianej problematyki. W oparciu o (...) literaturę przedmiotu zostały wyróżnione rodzaje pluralizmów, a następnie przedstawiono własną propozycję ich odróżniania (w nawiązaniu do prac ks. Hajduka). Jest to model trzech płaszczyzn analizy nauki: przedmiotowej, metodologicznej oraz metametodologicznej. Na każdej z tych płaszczyzn można stwierdzić pluralizm ujęć. Model ten zastosowano do studium stanowiska ks. Hajduka w kwestii pluralizmu w nauce i metanauce. Nawiązując do filozofii nauki Paula Feyerabenda, zaproponowano interpretację filozoficznego dorobku ks. Hajduka i określonojego stanowisko mianem „dobry empirysta”. (shrink)

Výsledkem rozboru lexikálního pole vražda a jemu příbuzných pojmů je zjištění, že tento pojem už ve svém významu obsahuje negativní hodnocení, na rozdíl od okolních pojmů. Avšak současná etika lokalizuje hodnotovost tohoto pojmu do slova špatný a soustředí se na jeho opak, slovo dobrý, jehož čistě etický význam se snaží izolovat. Plodnější však je chápat slovo vražda analogicky k jeho užití v justičním procesu soudem, kde z něj, ve formě rozsudku, dokonce plynou performativní a právní důsledky.An analysis of the lexical (...) field murder and its neighbouring concepts shows that this concept itself contains a negative value, as opposed to the other notions. But contemporary ethics tries to localize this negativity into the predicate wrong and concentrates on its opposite, good, whose purely ethical meaning it purports to isolate. But perhaps it is more useful to view the word murder analogically to its use in the judicial process, where performative and legal consequences follow. (shrink)

K. K. Baczyński is usually perceived as a poet of the Columbus Generation (especially in case of teenagers and Polish language students). His poetry is not really known to the Polish reader. Its knowledge is usually restricted to some standard poems, for example With the head on the gun (Z głową na karabinie) or The Generation (Pokolenie). Having kept track of Baczyński’s creative activity ever since the juvenile period up till the poems written a few months ahead of his death, (...) it can easily be observed that his poetry is very fabulous, full of such characters as the king’s daughter, the mermaid, the aquarius, the knight and the glass mountain. The Dragon appears in 11 poems. It can be observed in the pre-war poems (e.g. Come, my good dragon - Przyjdi mój dobry smoku) as well as in the ones written during the occupation, for example The crystal Idyll (Idylla kryształowa). The dragon’s figure is perceived as the main character of the poem, the simile or the metaphor. All kinds of Baczyński’s “dragons’ presence” has been discussed or signalled in the article. The author seems to be intrigued by the two questions she is trying to give answers to: what is the function of dragons in Baczyński’s poems, any why is it a different dragon every time? A good example seems to be the poem Fault (Wina) where the author presents his own version оf the legend of St. George. The dragon is not a beast to be killed in order to save the imprisoned “blue-haired girl”. She felt safe. The dragon could be her protector or a friend. She is mourning for its death. It is the knight to be blamed not the dragon. All Baczyński’s dragons are good. (shrink)

Rare diseases are a heterogenic group of disorders with a little in common except of their rarity affecting by less than 5 : 10.000 people. In the world is registered about 6000-8000 rare diseases with 6-8% suffering population only in the European Union. In spite of rarity, they represent an important medical and social problem due to their incidence. For many rare diseases have no treatment, but if it exists and if started on time as being available to patients, there (...) is a good prognosis for them to be able for normal life. The problems of patients affected by rare diseases are related to the lack of diagnosis and timely undergoing as well as their treatment or prevention. Orphan drugs are products intended for treatment, diagnosis or prevention of rare diseases, but for their development and marketing the industry has not been interested in yet because of their marketing reasons. Patients suffering from a rare disease although belonging to the vulnerable group for their specific health needs, is becoming invisible in the health care system due to their additional needs un properly recognized. Ethical problems faced by patients, but also health care professionals are related to the allocation of medical diagnostics, unequal approach to health care, inappropriately specialized social services as well as therapy and rare orphan drugs unavailability. Ethical questions related to clinical trails on orphan drugs, population screening and epidemiology testing on rare diseases will also be discussed in this paper. [Projekat Ministarstva nauke Republike Srbije, br. 41004: Rare diseases: Molecular pathophysiology, the diagnostic and therapeutical modalities, social, ethical and legal aspects] Retke bolesti su veoma heterogena grupa poremecaja i imaju malo toga zajednickog osim retkosti, posto pogadjaju manje od pet osoba na 10.000 ljudi. U svetu je evidentirano izmedju 6.000 i 8.000 retkih bolesti koje pogadjaju sest do osam procenata stanovnistva samo u Evropskoj uniji. Dakle, iako retke, one predstavljaju vazan medicinski i socijalni problem s obzirom na broj obolelih. Za mnoge retke bolesti nema terapije, a ukoliko ona postoji i ako se na vreme zapocne i bude dostupna pacijentima, postoje dobri izgledi da ce oboleli moci da zive normalnim zivotom. Problemi s kojima se susrecu pacijenti sa retkim bolestima vezani su za dijagnostikovanje u smislu nemogucnosti ili nepravovremenog postavljanja dijagnoze, kao i same terapije ili prevencije pojave bolesti. Orphan lekovi su proizvodi koji su namenjeni za lecenje, dijagnozu ili prevenciju retkih bolesti, za ciji razvoj i marketing industrija nije zainteresovana iz trzisnih razloga. Pacijenti s retkim bolestima, iako pripadaju osetljivoj grupi, jer imaju specificne zdravstvene potrebe, ostaju nevidljivi u zdravstvenom sistemu, jer se njihove dodatne specificne potrebe ne prepoznaju. Eticki problemi s kojima se susrecu pacijenti, ali i zdravstveni radnici, ticu se alokacije zdravstvene dijagnostike, nejednakog pristupa zdravstvenoj zastiti i nezi, nedostatka specijalizovanih socijalnih usluga, kao i nepostojanja i nedostupnosti terapije orphan lekovima. Eticka pitanja retkih klinickih ispitivanja orphan lekova i populacionih i skrining ispitivanja u vezi sa retkim bolestima takodje su razmatrani u ovom radu. PR Projekat Ministarstva nauke Republike Srbije, br. 41004: Rare diseases: Molecular pathophysiology, the diagnostic and therapeutical modalities, social, ethical and legal aspects. (shrink)

Máme tři hlavní teorie blahobytu. První je hédonismus. To je teze, že blahobyt jednotlivce zcela závisí na tom, jak se cítí. Blahobyt prostě spočívá v potěšení. Je pro něj dobré, aby prožíval příjemné zážitky ve svém životě. A špatné je pro něj, aby ve svém životě trpěl. Nejlepší život je pak takový, který znamená největší možnou převahu potěšení nad bolestí. Druhá je teorie touhy, která znamená, že něco je pro někoho dobré, protože to splňuje jeho touhu. Je na tom lépe (...) do té míry, do jaké dostane to, co chce. Stručně, blahobyt spočívá v realizaci subjektivních preferencí. Třetí teorie blahobytu je perfekcionismus. To je názor, že dobrý je rozvoj určitých schopností, které jsou charakteristické pro člověka. Tyto schopnosti zahrnují zejména naši racionalitu, teoretickou i praktickou. Blahobyt spočívá v sebe-zdokonalování, v životě excelentní a ctnostné aktivity, resp. v dobrém fungování lidské bytosti. Počiny, jako jsou úspěšné projekty, poznání, estetická zkušenost, rodičovství a přátelství, jsou konstitutivní pro naši lidskou prosperitu. V tomto článku dospívám k závěru, že tyto tři konkurenční teorie ztělesňují odlišné koncepce autenticity. (shrink)

Niniejszy artykuł składa się z dwóch części. Pierwsza ma charakter wprowadzający i prowadzi do spostrzeżenia, że powstająca etyka hermeneutyczna winna uczynić zadość wezwaniu Nietzschego do „pozostawania wiernym ziemi”. Chodzi o ugruntowanie etyki w działaniu fizycznym. Pewne elementy takiej etyki znajdują się nie tylko w myśli Nietzschego, ale również Diltheya i Heideggera. Zwłaszcza myśl tego ostatniego, mimo jej zgoła „duchowego” charakteru, może stanowić dobry punkt wyjścia dla budowy etyki hermeneutycznej zanurzonej w ludzkiej fizyczności. Wskazując na ograniczenia „etyki hermeneutycznej” Heideggera i przekraczając (...) je, część druga artykułu próbuje ukazać związek hermeneutyki i etyki na poziomie działania fizycznego, odwołując się w tej kwestii do „antropologii teatru” J. Grotowskiego. Wypracowane w jej obrębie zasady dają możliwość działania autentycznego, rozpoczynającego się na poziomie „fizjologii” i kończącego się „duchowym” oświeceniem. (shrink)

Příspěvek se věnuje problematice antického řeckého sportu, konkrétně významu sportovních zápolení a jejich výchovné a vzdělávací roli. Pozornost autor věnuje rozboru pozic filosofů Sókrata, Platóna a Aristotela. Po nastínění kontextu tématu představuje a interpretuje základní filosofické a náboženské premisy sportovního výkonu a jeho výchovné role. Řadí mezi ně úsilí o dosažení božské přízně, nesmrtelnosti, vyššího společenského postavení, ale i ideálů kalokagathia, areté a dalších ctností. Důležitý rozměr antického sportu spatřuje rovněž v jeho formativním potenciálu směřujícímu k přípravě na duševní život. (...) Hlavní část příspěvku se věnuje přístupu k pohybovým zápolením u filosofů Sókrata, Platóna a Aristotela, kteří svými úvahami k chápání výchovné role sportu podstatně přispěli. Následně se autor zaměřuje na identifikaci dobrého sportu podle zmíněných myslitelů a na zkoumání role sportu v kontextu dobrého života, který nahlíží v aristotelském rámci jako dosahování blaženosti. Cílem textu je identifikovat a vyzdvihnout výchovný smysl sportování, poukázat na jeho filosofické konotace a možnou roli sportu v otázce vedení dobrého života. ----------- This manuscript deals with the problematics of ancient Greek sport, specifically with the significance of sporting practices and their educational role. Attention is given to a detailed analysis of the positions of the philosophers Socrates, Plato, and Aristotle. After demonstrating the context, the author presents and interprets fundamental philosophical and religious premises of the athletic performance and its educational role. Among the identified features are the effort of acquiring divine favour, immortality, higher social status, but also the ideals of kalokagathia, areté, and other virtues. Important dimension of ancient Greek sport is also found in its formative potential which aims at the preparation for intellectual life. The main part of the article is focused on the approaches of the philosophers Socrates, Plato, and Aristotle towards the sporting practices. These thinkers made an important contribution to the understanding of the educational role of sport. Then, the author identifies a good sport according to these thinkers and examines the role of such sport in the context of a good life, which is considered in the Aristotelian perspective as achieving beatitude (eudaimonia). The aim of this article is to identify and highlight an educational purpose of sport, underlines its philosophical connotations, and demonstrate its possible role in the context of a good life. (shrink)

Prijateljstvo prati čovjeka od njegovih samih početaka, a očituje se u trajnoj dvostrukoj raspoloženosti: biti s drugim i biti netko drugome. U izlaganju se analizira Aristotelova filozofska refleksija o prijateljstvu. Osobita važnost posvećuje se trima različitim motivacijama koje ljude potiču na stupanje u različite oblike druženja ili prijateljevanja, a to su: zbog koristi, užitka ili, pak, zbog kreposti. Pokazuje se kako prijateljstvo vođeno kriterijem koristi nije istinsko prijateljstvo, jer se njime ne ostvaruje dobro osobe, nego neko korisno dobro koje osoba (...) ima, a koje drugoj osobi treba. Takvo je prijateljstvo, prijateljstvo reciprociteta u kojem se nešto dobiva, umjesto da se netko susretne radi njega samoga. Ovom tipu prijateljstva slično je prijateljstvo iz užitka, budući da ni jedan ni drugi tip prijateljstva ne počiva na bitnom principu zasnovanom na vrijednosti i dostojanstvu ljudske osobe, nego na principu ugode ili koristi kojim se ostvaruje isključivo simbiotsko-egoistični odnos.Posebno se apostrofira kako je pravo, istinsko prijateljstvo ono koje svoje utemeljenje pronalazi u sličnosti prema kreposti, te se stoga ostvaruje u blagotvornoj sličnosti prema dobroti. Naime, samo dobri mogu dobro željeti onom drugom prijatelju koji je također dobar. Prijateljstvo koje počiva na temeljima dobrote biva više prijateljstvo ukoliko se širi horizont dobrote, prave, istinske, nesebične dobrote, u kojoj se prijatelju želi dobro radi njega samoga, a ne zbog možebitne koristi koju očekujemo od njega. Kritički se propituje Aristotelovo mišljenje da nije potrebno doći samo do kreposti na osobnom planu, nego je potrebno postići i krepost na području zajednice, te je stoga za prijateljstvo od presudne važnosti, kao svojevrstan poligon kreposnog djelovanja, kakvi će odnosi vladati u društvu.Freundschaft begleitet den Menschen von Anfang an, und diese offenbart sich in einer dauerhaften zweifachen Verfügbarkeit: mit jemandem sein und für jemanden da sein. In dem Aufsatz wird Aristoteles’ philosophische Reflektierung der Freundschaft analysiert. Besondere Aufmerksamkeit gilt dabei dreierlei Motivationen, die die Menschen zu verschiedenen Freundschaftsbeziehungen anregen. Die Gründe dieser Beziehungen können Eigennutz, Vergnügen oder auch Tugend sein. Es wird gezeigt, dass die auf Eigennutz basierende Freundschaft keine wahre Freundschaft ist, weil dadurch nicht das Gute der Person verwirklicht, sondern das Gute, das eine Person hat, von einer anderen Person ausgenutzt wird. Eine solche Freundschaft nennt man Reziprozitätsfreundschaft, da man von dem anderen etwas erwartet, statt mit ihm seiner selbst wegen Umgang zu pflegen. Diesem Freundschaftstyp ähnelt die zum Vergnügen geschlossenen Freundschaft. Weder der erste noch der zweite Freundschaftstyp lehnen sich an das wesentliche, auf dem Wert und der Würde des Menschen basierende Prinzip an, sondern an das Prinzip des Eigennutzes bzw. des Vergnügens, womit ausschließlich eine symbiotisch-egoistische Beziehung verwirklicht wird.Besonders betont wird die einzig wahre Freundschaft, die sich auf der Tugend gründet und daher ihren Höhepunkt im Guten erreicht. Nur derjenige, der gut ist, kann gut zu dem anderen sein, der auch gut ist. Die auf dem Guten basierende Freundschaft ist ein erhabener Freundschaftstyp, da sich dabei der Horizont des wahrhaftigen Guten und der Selbstlosigkeit weitet und man dem Freund seiner selbst wegen das Gute gönnt und nicht, weil man von ihm etwaserwartet. Auf kritische Weise wird der Standpunkt Aristoteles’ ausgelegt, dem zufolge Tugend auf dem persönlichen Plan allein nicht ausreicht, sondern auch auf dem Plan des Gemeinwesens angestrebt werden muss. Deshalb hängt von der Freundschaft als einem Ausübungsplatz tugendhaften Handelns ab, wie sich die zwischenmenschlichen Beziehungen in der Gesellschaft gestalten. (shrink)

Poszukiwanie źródeł rozwoju ludzkiej kultury jest charakterystyczne zarówno dla historyków, jak i filozofów dziejów. We współczesnej refleksji dziejowej niekiedy trudno odróżnić, kiedy badacz jest historykiem, a kiedy włącza w swoje badania elementy spekulacji dziejowej. Poglądy włoskiego matematyka, zawarte w książce Zapomniana rewolucja, stanowią dobry przykład twórczej syntezy historii i historiozofii. Epoka hellenistyczna, stanowiąca dla niego punkt zwrotny w dziejach ludzkości, dostarcza kryteriów oceny całej historii. Porzucenie zdobyczy tej epoki przez następujące po niej pokolenia prowadzi Russo do przyjęcia stanowiska pesymizmu historiozoficznego (...) i odrzucenia idei postępu. (shrink)