U clanku autori se bave militantnim potencijalom koncepta avangarde. Pojavljujuci se u politici i umetnosti u prvoj polovini 19. veka i nastojeci da unisti gotovo celokupnu tradiciju 'burzoaskog' prosvetiteljstva, politicka i umetnicka avangarda nikada nije bila sposobna da se oslobodi svojih korena u vojnickom nacinu razmisljanja. Njena prava sustina je lezala u stvaranju bojnih polja u svakoj oblasti javnog zivota gde je postojala sansa da se unisti gradjansko drustvo - njegova politika, njegova umetnost, njegov nacin razmisljanja, njegova civilizacija. U ime (...) jos necuvene slobode, ona je sirila nasilje i sejala totalitarino seme po sprzenoj zemlji. A na kraju je nisu pobedili njeni mnogobrojni neprijatelji zato jer je postala zrtva vlastite destruktivnosti. (shrink)

U clanku autori se bave militantnim potencijalom koncepta avangarde. Pojavljujuci se u politici i umetnosti u prvoj polovini 19. veka i nastojeci da unisti gotovo celokupnu tradiciju 'burzoaskog' prosvetiteljstva, politicka i umetnicka avangarda nikada nije bila sposobna da se oslobodi svojih korena u vojnickom nacinu razmisljanja. Njena prava sustina je lezala u stvaranju bojnih polja u svakoj oblasti javnog zivota gde je postojala sansa da se unisti gradjansko drustvo - njegova politika, njegova umetnost, njegov nacin razmisljanja, njegova civilizacija. U ime (...) jos necuvene slobode, ona je sirila nasilje i sejala totalitarino seme po sprzenoj zemlji. A na kraju je nisu pobedili njeni mnogobrojni neprijatelji zato jer je postala zrtva vlastite destruktivnosti. (shrink)

U clanku autori ispituju tri pozicije u estetickoj raspravi o uzvisenom koja se vodila u 18. veku - Edmunda Berka, Imanuela Kanta i Fridriha Silera. Oni takodje pokusavaju da rekonstruisu politicku pozadinu svake od ovih teorijskih pozicija: starorezimski konzervativizam, republikanski liberalizam i romanticarsku zudnju za 'trecim putem'. Najsofisticiraniju i najzreliju teoriju uzvisenog pronalaze u Silerovim estetickim delima, pogotovo u onima koja su usledila nakon njegovog razocarenja u Francusku revoluciju i u kojima su najtemeljnije razmatrani odnosi izmedju uzvisenog i paradoksa istorijskog (...) nasilja. (shrink)

In this article the authors are reconstructing the dichotomies which the young Theodor Adorno was trying to detect in the music of the bourgeois epoch and personify in two antipodes - Franz Schubert and Ludwig van Beethoven. Although already a devotee of Arnold Sch?nberg and the 20th century music avantgardism, Adorno was, in his works prior to his exile from Germany, intensively dealing with Schubert and his opposition towards Beethoven. While Beethoven was a bold and progressive revolutionary, fascinated by the?practical (...) reason? and the mission to rise up and reach the stars, Schubert wanted none of it. Instead, he was looking backwards, to primordial nature and the possibility of man to participate in its mythic cycles of death and regeneration. The lack of synthesis between this two opposing tendencies in the music of early bourgeois epoch lead to the?negative dialectics? of Sch?nberg and 20th century music avantgardism and to the final separation of Beethovenian musical progress and Schubertian musical mimesis. (shrink)

In this article the authors are reconstructing the dichotomies which the young Theodor Adorno was trying to detect in the music of the bourgeois epoch and personify in two antipodes - Franz Schubert and Ludwig van Beethoven. Although already a devotee of Arnold Sch?nberg and the 20th century music avantgardism, Adorno was, in his works prior to his exile from Germany, intensively dealing with Schubert and his opposition towards Beethoven. While Beethoven was a bold and progressive revolutionary, fascinated by the?practical (...) reason? and the mission to rise up and reach the stars, Schubert wanted none of it. Instead, he was looking backwards, to primordial nature and the possibility of man to participate in its mythic cycles of death and regeneration. The lack of synthesis between this two opposing tendencies in the music of early bourgeois epoch lead to the?negative dialectics? of Sch?nberg and 20th century music avantgardism and to the final separation of Beethovenian musical progress and Schubertian musical mimesis. (shrink)

In the article the author is following the development of Alfred Rosenberg?s social and political theory. Special attention is given to the anti-Christian attitude of the so-called "chief ideologist of Third Reich". Although one among the creators of the apocalyptic anti-Semitist ideology he opposed Nazi "Eastern politics" during the World War II. Instead of atrocities against the eastern peoples he was prepared to give them certain autonomy and to treat them as some kind of racially inferior allies. For him, only (...) Jews deserved extermination and it was this ultimate goal he expected to shape not only German foreign policy but also war itself. U clanku autor prati razvoj socijalne i politicke teorije Alfreda Rosenberga Posebna paznja je posvecena antihriscanskom stavu takozvanog "glavnog ideologa Treceg rajha". Iako jedan od stvaralaca apokalipticne antisemitske ideologije, on je osporavao nacisticku "istocnu politiku" tokom Drugog svetskog rata. Umesto zverstava prema istocnim narodima, on je bio spreman da im da izvesnu autonomiju i da ih tretira kao svojevrsne rasno inferiorne saveznike. Za njega, samo su Jevreji zasluzivali istrebljenje i taj vrhovni cilj je po njegovom misljenju trebalo da oblikuje ne samo nemacku spoljnu politiku, nego i sam rat. (shrink)

Karl Smit se obicno smatra teoreticarem totalne drzave, totalnog rata i totalnog neprijateljstva. U clanku, medjutim, autor pokusava da pokaze da je od 1937. do 1944, Smit upozoravao na to da su totalni rat i totalno neprijateljstvo opasni po Nemacku i da se mora zaustaviti perpeturanje svih napora za totalizacijom neprijatelja, koji su zapoceli 1914. U svojim teorijskim radovima iz ovog perioda on je nalazio mesta samo za totalnu drzavu - a pogotovo za onu koja je dovoljno jaka da se (...) odupre iskusenju da objavi totalni rat totalnom neprijatelju. Totalna drzava koju je preporucivao Hitleru i njegovim nacionalsocijalistickim sledbenicima bio je nemacki Rajh, kao deo Evrope uredjenje i podeljene izmedju velikih prostora. Pozicionirana u sredini Evrope, izmedju ostalih sila Nemacka je trebalo da bude dovoljno pazljiva da ratuje samo protiv istocnih neprijatelja i samo za 'pravedne' granice. Zaokruzujuci na taj nacin svoj veliki prostor, Nemacka je trebalo da se okrene zadatku eksploatacije razlicitih naroda, kao sto su Poljaci, Cesi i Slovaci, koji su bili proglaseni kao nesposobni da imaju vlastitu drzavu i osudjeni na to da sluze gospodarsku rasu - Nemce. (shrink)

knj. 1. Francuska, Rusija (SSSR), Engleska, SAD -- kn. 2. Skaninavija, Nemačka, Austrija.

U clanku se razmatra znacaj slobode za doba prosvetiteljstva, kao i veze izmedju filozofije prosvetiteljstva i liberalne teorije. Stavise, autorova centralna teza je da svetlost koja je pocela da osvetljava razum u dobu prosvetiteljstva vise nije imala nista ni sa Bogom, ni sa prirodom, vec samo sa ljudskom slobodom. Kao sto je Entoni Esli Kuper, treci erl od Seftsberija, zapazio u jednom od svojih pisama, sloboda je svoje svetlo prvo prosula po Nizozemskoj i Engleskoj. Autor takodje osporava tezu koju je (...) nedavno izneo Dzonatan Irving Izrael u svojim knjigama Radikalno prosvetiteljstvo i Osporeno prosvetiteljstvo da je pokret radikalnog prosvetiteljstva u 18. veku bio skoro iskljucivo inspirisan politickom i religijskom filozofijom Nizozemca Baruha de Spinoze. Iako je Spinozin doprinos radikalnom prosvetiteljstvu jasan i evidentan, on se takodje moze tretirati i kao mislilac koji je inspirisao neke struje umerenog prosvetiteljstva, pa cak i protiv-prosvetiteljstva. PR Projekat Ministarstva nauke Republike Srbije, br. 149029 i 179049: Prosvecenost u evropskom, regionalnom i nacionalnom kontekstu - istorija i savremenost i Politike drustvenog pamcenja i nacionalnog identiteta - regionalni i evropski kontekst. (shrink)

Iako je filozofija prosvetiteljstva rodjena u Nizozemskoj i Engleskoj u kasnom 17. i ranom 18. veku, postojali su znacajni problemi u definisanju slobode. Do sredine 18. veka, pod uticajem?nacionalnog merkantilizma?, sloboda se poimala u sve vise kolektivistickim crtama, doprinoseci stvaranju politicke opcije nacionalnog liberalizma. Zbog toga su u drugoj polovini 18. veka ove dve zemlje progresivno gubile znacaj za pokret prosvetiteljstva, da bi na njegovo vodece mesto dosle dve nove zemlje, koje su otvarale novu politicku opciju demokratskog liberalizma: Sjedinjene Americke (...) Drzave i Francuska. Ipak, individualna sloboda se tokom svog filozofskog i insitucionalnog uspona u doba prosvetiteljstva suocavala ne samo sa jednom, nego sa dve opasnosti: s jedne strane, od opasnosti nestajanja u nacionalnoj slobodi, i, s druge strane, od opasnosti postajanja neobuzdanom i destruktivnom. liberalizam koji je stasavao u Engleskoj u 18. veku postao je svedokom prve opasnosti, dok je druga opasnost nastala pod okriljem Francuske revolucije. Francuzi su prvi u modernoj epohi shvatili da je svetlost slobode prejaka da bi se bez znatnih mera opreza koristila u izgradnji liberalnog civilnog drustva. Zato je odredjeno umeravanje moralo da bude preduzeto. Ideja covecnosti, tj. prava coveka, na kraju je pronadjena kao najbolja za resavanje zadatka ocuvanja individualne slobode, bez zrtvovanja socijalnih veza medju slobodnim individuama. PR Projekat Ministarstva nauke Republike Srbije, br. 149029: Prosvecenost u evropskom, regionalnom i nacionalnom kontekstu - istorija i savremenost i br. 179049: Politike drustvenog pamcenja i nacionalnog identiteta - regionalni i evropski kontekst. (shrink)