Abstract

Spoken bestaan niet. Niet in een geseculariseerde, rationele wereld. En wat geweest is, is geweest. Wij weten beter en denken vooruit. We zien toekomst, vooruitgang, mogelijkheden. Wij leven, gelukkig, in een beschaafde wereld waarin we de barbarij achter ons hebben gelaten en kunnen vertrouwen op de maatschappelijke instituties en de weldenkendheid die onze samenleving democratisch en vrij laat zijn.Zo werd er gedacht in 1910. Wat vier jaar later zou volgen, was simpelweg ondenkbaar. Zo werd er gedacht in 1930, en het ondemocratische regime dat drie jaar later democratisch aan de macht zou komen, was opnieuw onvoorstelbaar. Zo werd er gedacht in 1990. De lessen van de twintigste eeuw zijn geleerd. Nooit meer oorlog, nooit meer nationalisme, nooit meer antisemitisme, nooit meer mensen uitsluiten, nooit meer een politiek van haat en angst. Wij zullen niets vergeten en de democratische rechtsstaat is onaantastbaar. Nog zijn er zorgen, over het milieu, kernbewapening, sociale onrechtvaardigheid — maar de spoken uit het verleden zijn precies dat: spoken — en spoken bestaan niet. Niet meer.Nu, 2010: populisme, nationalisme, de macht van de publieke opinie, een politiek van de zondebok, het groeiende ressentiment en een politieke elite die geen antwoord lijkt te hebben. In Nederland, in Europa, in Israël, in Amerika... Op tal van plaatsen in de westerse wereld zien we ze weer: spoken, schrikbeelden. Waarom? Zien we alleen maar spoken of zijn er spoken? En wat zullen ditmaal de gevolgen zijn? Wat moet onze reactie zijn? Over deze en andere vragen gaat het in Nexus 56. De auteurs leggen hun vinger aan de pols van onze tijd en onderzoeken of de spoken werkelijk terug zijn.