Abstract

Celem pracy jest przedstawienie wzorca moralnego formułowanego na gruncie koncepcji Alasdaira MacIntyre’a. Filozof ten w cyklu swoich prac, rozpoczętym publikacją Dziedzictwa cnoty, rozwija ideę etyki zogniskowanej wokół pojęcia cnoty i dobrego życia, którego spełnienie ma być możliwe dzięki praktyce cnót. W tym kontekście pojawia się idea człowieka rozumianego jako jednocześnie przedmiot i podmiot poszukiwań dobrego życia. Koncepcja ta powraca do starożytnego rozumienia etyki jako eudajmonologii, przy czym MacIntyre czerpie tu nie tylko z tradycji filozofii klasycznej, ale pozostaje w ścisłym związku z ideami Hansa-Georga Gadamera. Wskazanie na wpływ koncepcji Gadamera na badania MacIntyre’a ma na celu nie tyle wykazanie kolejnego źródła inspiracji, ale ukazanie jego koncepcji z nowej perspektywy, która umożliwia przezwyciężenie niektórych wskazywanych przez licznych interpretatorów aporii. Chodzi tu przede wszystkim o kwestie budowy postulowanych przez MacIntyre’a lokalnych wspólnot, identyfikację ludzkiego dobra i wizję dobrego życia jako poszukiwania istoty dobrego życia. Analizując MacIntyre’owską wizję konstrukcji podmiotowości ludźmi i jej umiejscowienie w sieci relacji z innymi podmiotami oraz tradycją moralna i intelektualną, wskazuję na restytucję phronesis jako głównej cnoty, umożliwiającej hermeneutyczną w istocie relację do tradycji i innych oraz praktyczne odniesienie wyników refleksji do praktyki, co z kolei uwypukla rozumienie etyki jako filozofii praktycznej, czy też raczej jako filozofii praktyki. Oznacza to jednocześnie określenie filozofii jako podstawowej praktyki, dzięki której osiągalna będzie możliwość adekwatnej samowiedzy. To z kolei oznacza przywrócenie arystotelesowskiego ideału życia poświęconego kontemplacji, jako spełnienia ludzkiego życia (eudajmonii); powrót ten wyznacza nowy ideał moralny, który można określić MacIntyre’owskim terminem postać – człowiek-filozof byłby więc, jako moment skupiający centralne elementy omawianej propozycji, wzorem i podstawą dla formułowanych przez MacIntyre’a rozwiązań społecznych i politycznych. Centralne znaczenie dystynktywnej dla człowieka zdolności działania rozumnego okazuje się bowiem źródłem wezwania do upodmiotowienia człowieka jako członka wspólnoty kulturalnej i politycznej.