Abstract

‘Het huidige liberale denken kan veel voordeel halen uit het gedachtegoed van Ortega y Gasset. In tegenstelling tot de heersende tendens om het liberalisme te reduceren tot een economisch recept van vrije markten, fair play, lage tarieven, terugdringing van overheidsuitgaven en privatisering van bedrijven herinneren zijn ideeën ons eraan dat liberalisme bovenal een houding is ten aanzien van het leven en de maatschappij, gebaseerd op verdraagzaamheid en respect, op liefde voor cultuur, op het verlangen om vreedzaam met elkaar samen te leven en op de onvoorwaardelijke verdediging van de vrijheid als een superieure waarde. Diezelfde vrijheid is tevens de drijvende kracht achter de materiële vooruitgang, de wetenschap, de kunsten en de letteren en de beschaving waarin het soevereine individu geworteld is, met zijn onafhankelijkheid, zijn rechten en plichten, die in voortdurend evenwicht zijn met de rechten en plichten van de anderen en beschermd worden door een juridisch stelsel dat garant staat voor co-existentie, zonder de diversiteit aan te tasten. Economische vrijheid vormt een wezenlijk onderdeel van de liberale doctrine, maar is lang niet het enige belangrijke element. Het is uiteraard betreurenswaardig dat vele liberalen van de generatie van Ortega zich niet bewust waren van het belang van de economische dimensie. Het is echter al even betreurenswaardig dat het liberalisme simpelweg gereduceerd wordt tot een economisch marktbeleid met minimale staatsinterventie. Zijn de talloze pogingen tot liberalisering van de economie die de laatste decennia in Latijns-Amerika, in Afrika en in Europa zelf hebben plaatsgevonden geen onweerlegbaar bewijs dat economische formules op een waar fiasco kunnen uitlopen als zij niet ondersteund worden door een geheel van ideeën dat deze formules rechtvaardigt en voor het publiek aanvaardbaar maakt? De liberale doctrine is cultuur in de ruimste zin van het woord en de essays van Ortega y Gasset zijn daarvan een stimulerend en scherpzinnig voorbeeld.’