Abstract

Patentowanie ludzkich genów jest zjawiskiem, które w obecnych czasach nabrało intensywności i znaczenia. Jest jedną z kluczowych form zabezpieczania praw własności przemysłowej, zwłaszcza dla ośrodków badawczych i koncernów farmaceutycznych. Ze względu na naturę produktu podlegającego opatentowaniu, pomysł patentowania genów budzi wiele kontrowersji i rodzi spory na różnych płaszczyznach. Celem artykułu jest naszkicowanie ram prawnych dla tego zjawiska (m.in. porównanie regulacji europejskich i amerykańskich) oraz krytyczne omówienie argumentów przemawiających zarówno w obronie tej procedury, jak i przeciwko niej, wysuwane z różnych perspektyw: prawnej (kwestia posiadania przez geny tzw. zdolności patentowej, kontrowersje związane z prawem własności do ludzkiego ciała), społeczno-ekonomicznej (wpływ zjawiska na rozwój badań naukowych oraz na ceny leków i dostępność różnych terapii) oraz etycznej (omówionej na podstawie wybranych kazusów). Artykuł zarysowuje również kilka propozycji rozwiązań praktycznych, które mają usuwać przynajmniej niektóre kontrowersje związane z patentowaniem genów