Abstract

Bu makalede 16. yüzyılın sonlarında Osmanlı hareminde güçlü bir konuma gelen Kethüdâ Canfedâ Hatun’un inşa ettirdiği mimari eserler ele alınmıştır. III. Murad döneminde (1574-1595) haremin en etkin kadın banilerinden birisi olan Canfedâ Hatun’un İstanbul ve İzmit’te cami, sıbyan mektebi, hamam, çeşme, köprü, su sarnıcı gibi farklı türden yapılar inşa ya da ihya ettirdiği görülmektedir. Canfeda Hatun’un ihya ettirdiği Mimar Ayas Camii ve inşa ettirdiği Saraçhane Sebili günümüze ulaşamamıştır. Gedikpaşa’daki çeşme ise ikinci bir bani tarafından yeniden inşa edilmiştir. Makalede Canfedâ Hatun’un inşa ettirdiği eserlerin mevcut durumları, mimari ve süsleme özellikleri, zaman içerisindeki değişimleri ve geçirdikleri onarımlar fotoğraflar, çizimler ve arşiv belgeleriyle ortaya konulmaya çalışılmıştır. Yapılar benzer örneklerle karşılaştırılarak mimari ve süsleme unsurları açısından değerlendirilmiştir. Bu amaç doğrultusunda öncelikle Canfedâ Hatun’un hayatına ve Osmanlı Mimarisi’nde kadın bânilere dair bilgiler verilmiştir.