Stosunki polsko-węgierskie pozostają czymś niezwykłym na skalę europejską. Choć w świadomości społeczeństw obu narodów dominuje pozytywne postrzeganie wzajemnych relacji, nie było to zjawisko stale występujące w historii. Najintensywniej zachodziło, gdy oba kraje opierały się dominacji pierwiastka germańskiego. Węgry jako pierwsze utraciły niepodległość, ulegając naciskom ze Wschodu. Również Polska podzieliła los Węgier, ulegając presji zarówno ze Wschodu, jak i Zachodu. Doświadczenia historyczne obu krajów pokazały konieczność współdziałania wobec zagrożeń płynących z obu kierunków. Warunki po 1886 roku nie sprzyjały realizacji tego założenia, (...) choć w XIX i XX wieku Polacy i Węgrzy snuli wizje geopolityczne określające skalę możliwych przemian w Europie Środkowej. Zmiana nastąpiła po zakończeniu II wojny światowej. Niezależnie od naturalnie występujących rozbieżności w postrzeganiu własnego otoczenia, w XXI wieku trudno wskazać polską koncepcję geopolityczną, która nie uwzględnia regionalnej roli Węgier, czy też węgierską, ignorującą Rzeczpospolitą Polską. (shrink)

Nicolae Iorga jest postacią o dużym znaczeniu w historii i kulturze Rumunii. Bardzo często wypowiadał się o sprawach polskich w szerokim tego słowa znaczeniu, zarówno w kwestiach akademickich, jak i politycznych. Zaangażowanie Iorgi w Polskę jest widoczne niemal nieprzerwanie w trakcie jego kariery naukowej i politycznej. Od czasów szkolnych po jego tragiczną śmierć Polska i jej sprawy były obecne w jego działalności także za sprawą jego nauczycieli, profesorów czy późniejszych partnerów politycznych. Dzięki wykształceniu historycznemu Iorga postrzegał Polskę jako ważnego partnera (...) Rumunii na arenie międzynarodowej, jako gwarancję bezpieczeństwa politycznego, ale także ważnego partnera w kontekście rozwoju kulturalnego. Jako inicjator kursów języka i kultury rumuńskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim, Nicolae Iorga otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Wileńskiego w 1931 r. za ważną rolę w umacnianiu stosunków między Polską a Rumunią. (shrink)

Artykuł omawia postać Jerzego Grobickiego, który służył jako oficer armii cesarsko-królewskiej i został pułkownikiem Wojska Polskiego w II RP. Brał udział w I i II wojnie światowej, a po wojnie wyemigrował do Kanady.

Zagadnienie prawa do interwencji zbrojnej ma naturę zagadnienia trudnego, często kontrowersyjnego, zwłaszcza jeśli chodzi o wykazanie, że w wielu przypadkach – jeśli nie całkowicie, to przynajmniej w zasadniczej mierze – prawo to powinno być zarzucone. W prawie międzynarodowym sytuacja taka w pewnym sensie ma miejsce, co więcej, niekiedy wręcz uznaje się, iż w jego obrębie jest uzasadnione mówienie już o obowiązywalności ius contra bellum. Praktyka wciąż daleka jest jednak od takiego ideału. Zasadniczym celem niniejszego artykułu jest analiza w aspekcie normatywnym (...) zagadnienia prawa do interwencji zbrojnej jako jednego z ważniejszych wątków filozofii pokoju globalnego. W artykule zostały sproblematyzowane argumenty stosowane na rzecz prawa do interwencji zbrojnej. Dwa uznane za kluczowe to, po pierwsze, argument z tzw. domniemanego barbarzyństwa i po drugie argument ze złożoności i niepowtarzalności każdego przypadku. Artykuł napisany jest głównie z perspektywy filozoficznej i etycznej, jednakże autorka stara się odwoływać w nim również do materiału empirycznego, głównie z zakresu nauk o polityce, ale też do wątków z zakresu prawa międzynarodowego, starając się stworzyć tym samym perspektywę interdyscyplinarną. Wybrane zagadnienie kluczowe stanowi zarazem okazję do tego, by przybliżać i rozwijać na gruncie polskim filozofię pokoju globalnego, co jest również ważnym celem artykułu. Tekst ten pisany jest bowiem w duchu głębokiego przekonania, że pokój globalny jest bodaj najwyższym, tzn. fundamentalnym ideałem dla ludzkości, swoistym Summum Bonum. (shrink)

Artykuł poddaje omówieniu wyjątkową polską instytucję państwową działającą w okresie międzywojennym, Polski Komitet Imprez Sportowych w Berlinie. Jej przedstawiciele poprzez sport realizowali ambicję kształtowania korzystnego wizerunku Polski we wrogiej II RP Rzeszy Niemieckiej. W dłuższej perspektywie Komitet okazał się narzędziem poprawy ogólnych stosunków polsko-niemieckich. Artykuł koncentruje się na początkowej fazie działalności PKISB, kiedy po dojściu do władzy Adolfa Hitlera stawką była przyszłość stosunków politycznych między dotychczas skłóconymi sąsiadami. Działalność tej instytucji została przeanalizowana głównie w odniesieniu do piłki nożnej jako najpopularniejszego (...) sportu w Polsce i Niemczech. (shrink)

Artykuł poświęcony jest zagadnieniu apolitycznego charakteru sportu. Badania mają na celu prześledzenie stanowiska Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego wobec upolitycznienia sportu i skonfrontowanie go z faktyczną działalnością MKOl, którą można określić jako polityczną. Badania doprowadziły do wniosku, że apolityczny charakter sportu to tylko mit. Masowa popularność sportu skłoniła wiele państw do prób wykorzystania go do celów politycznych, zmuszając MKOl do zajmowania stanowisk politycznych i przenoszenia sporów politycznych na swoje forum.

Artykuł stanowi zrekonstruowany życiorys jednego z wybitnych Rzymian o imieniu M. V. Maximianus, który wsławił się licznymi bohaterskimi czynami w okresie tzw. wojen markomańskich. Podstawą dla dokonania tej rekonstrukcji były dwa źródła o kapitalnym znaczeniu, oba mające postać inskrypcji. Pierwszą z tych inskrypcji odkryto w dzisiejszym słowackim Trenczynie, drugą w Zanie na terenie Algierii. Co istotne ich treść wzajemnie się wzbogaca i uzupełnia. Pretekstem do podjęcia tematu była dawno odbyta rozmowa autora z Jubilatem, w której obaj zastanawiali się nad autentycznością (...) kreowanej przez Russella Crove postaci Maximusa bohatera filmu „Gladiator”, który w artykule został skonfrontowany z postacią wymienionego wyżej historycznego Maximianusa. (shrink)

Zawodnicy występujący w latach międzywojennych w polskiej lidze piłkarskiej byli bardzo wszechstronni i utalentowani, dlatego odnosili sukcesy sportowe także w innych dyscyplinach sportu. Celem pracy była ocena skali tego zjawiska. Masowy rozwój piłki nożnej w Polsce sprawił, że brakowało utalentowanych zawodników w zmaganiach obejmujących gry sportowe, lekkoatletykę czy sporty zimowe. Wysoka sprawność piłkarzy predystynowała ich do udziału w rywalizacji sekcji klubów sportowych, innych niż futbolowe. Przedstawiono szczegółowe wykazy piłkarzy, uczestników rozgrywek ligowych w latach 1927–1939, którzy zostali medalistami mistrzostw Polski w (...) hokeju na lodzie, lekkoatletyce, koszykówce, siatkówce i piłce ręcznej. Ponadto zaprezentowano sylwetki i dokonania najbardziej wszechstronnych zawodników. (shrink)

XIV Zimowe Igrzyska Olimpijskie, które odbyły się od 8 do 19 lutego 1984 r., wciąż budzą nostalgiczne wspomnienia mieszkańców Bośni i Hercegowiny, a zwłaszcza mieszkańców stolicy. Choć był to schyłkowy moment trwania Jugosławii, władze komunistyczne włożyły wiele wysiłku w promowanie atmosfery „braterstwa i jedności”. Wkrótce jednak wybuchła wojna, a powojenny kształt, jaki przybrało państwo bośniackie, spowodował permanentny kryzys polityczny, społeczny i gospodarczy. W rezultacie Serbowie, Chorwaci i Bośniacy nie mogą się zgodzić co do wspólnej historii i wspólnych bohaterów. Jednym z (...) nielicznych miejsc wspólnych jest mit XIV Zimowych Igrzysk Olimpijskich, w związku z czym ówcześni idole sportu mogliby wypełnić luki w prawie pustym bośniackim aparacie symbolicznym. (shrink)

Celem artykułu jest przedstawienie sytuacji oraz kondycji finansowej strefy euro i próba zorientowania się w tym względzie na przyszłość. Kryzys strefy euro to największe wyzwanie dla całego Eurolandu, ale i Unii Europejskiej. Zła sytuacja finansowa i stagnacja z nią związana zmuszają do refleksji i podjęcia działań naprawczych. Nie wyciągnięcie wniosków generuje problemy i dezintegruje całą strefę euro. W artykule zostaną postawione: hipotezy, tezy oraz pytania badawcze.

The Committee for Polish Children in the USSR operated in the years 1943–1946. It was established on June 30, 1943 in Moscow following a political left-wing initiative. The Committee was a care-giving institution, fully in line with the Soviet system ideals. One of the most important matters tackled by the Committee was the repatriation of the youngest Polish citizens to their homeland. It was the subject of meetings, discussions and many hours of talks with the Soviet authorities. This issue was (...) one of the most difficult tasks carried out by the Committee employees. The repatriation of orphanages to Poland lasted from January to August 1946. (shrink)

Gorges Sorel to francusko-włoski myśliciel znany jako twórca teorii współczesnej mitologii politycznej. W Polsce Sorel jest postrzegany tylko jako myśliciel marksistowski. Rzeczywistość jest jednak bardziej skomplikowana. Sorel był nieortodoksyjnym myślicielem marksistowskim, a w ostatniej epoce swego życia skonstruował polityczną mitologię rewolucji od lewicy po prawicę. Sorela równie dobrze można uznać za współpracownika komunistów i syndykalistów we Włoszech co nacjonalistów i monarchistów we Francji. Jego mieszanka idei komunistycznych i nacjonalistycznych jest podstawą faszystowskiego ruchu Benito Mussoliniego.

Artykuł omawia genezę człowieka, istotę natury ludzkiej oraz wizję przyszłości ludzkości. W syntetyczny sposób przedstawia główne etapy procesu antropogenezy. Opisuje dwoistą naturę współczesnego człowieka. Artykuł odnosi się do pojawienia się Sztucznej Ogólnej Inteligencji jako wyzwania dla ludzkości.

Badania naukowe nie pozostawiają wątpliwości, że zbrodniczy narodowy socjalizm nie jest archetypem nacjonalizmu ani doktryną narodową. Powszechnie uważa się, że ideologia nacjonalistyczna narodziła się w rewolucyjnej Francji i Stanach Zjednoczonych Ameryki. Z powodów politycznych zaciera się prawda o diametralnie odmiennym charakterze zachodniego nacjonalizmu – przede wszystkim francuskiego i anglocentrycznego – z jednej strony, a niemieckiego z drugiej. W dobie rozprzestrzeniania się ideologii globalistycznego kosmopolityzmu idee narodowe traktowane są jako największe zagrożenie dla postępu ludzkości.

In late December 2019 and early January 2020 the first cases of a new coronavirus occurred in Wuhan. It is a virus characterised by similarities to SARS and MERS. On January 25, 2020 the initial case of infection by SARS-CoV-2 caused the disease COVID-19 in an Australian patient who later died from it. During my PhD thesis defence in September 2018 I would not have thought that one of the possible security scenarios which I designed for the South Pacific region, (...) related to epidemic threats, would soon come true. Despite some obvious and high indicators resulting, for example, from a geopolitical location in the vicinity of China, the probability of an epidemic outbreak seemed nigh unbelievable. This article focuses on societal security. It is impossible to make a solid analysis of an epidemic impact on societal security in various countries in a single article; therefore, I concentrate specifically on the case of Australia. The goal of this article is to explain how Australians cope with the epidemic and if they are prepared for a drastic change in their lifestyles. Do they put trust in governmental institutions? What issues appear to be main societal threats in Australian society during the pandemic? I conclude with thoughts about new societal directions that are going to be implemented should the scale of the pandemic persist. Due to limited length, my overview is not exhaustive; instead, it focuses on core findings about the condition of Australian society during the pandemic. (shrink)

The fight against the Coronavirus continues around the world. The pandemic affects individuals and families and social groups, states, and economies. Like any other economy in the world, Australia’s economy has to deal with the effects of a pandemic. Australia has chosen its own way of fighting the disease and its consequences. It was not possible to avoid an economic recession, but at the same time, political decisions, aid provided, and social behaviour can be assessed as very effective.

The Consulate General of the Republic of Poland in Sydney is one of the thirty-seven consulates that function in Australia. The scope of duties and work of the consulate is set up by the rules and directives of the Polish Foreign Policy Strategy for 2017–2021 and is determined by the Consular Law and other regulations.

This essay discusses fire as a significant factor shaping Australian social and cultural life. It focuses first on the climate-change induced emotions such as eco-anxiety and anger that can be tied with the Australian landscape, and then moves on to a discussion of the presence and function of fire in selected contemporary Australian poetry. The reflection on the poetics of trauma in the second part of the essay is accompanied by a discussion of solastalgia connected with land dispossession as an (...) experience of the First Nations expressed in the Aboriginal literature in English. (shrink)

The article discusses the history of academic co-operation between the British and Commonwealth Studies Department at the University of Lodz and the Australian Embassy in Poland. Over the years the co-operation took the shape of a regular academic exchange and led to substantial academic, educational and cultural projects on Australia which resulted in a number of book-length studies.

Understanding the rule of law in the Antipodes, that is in the Commonwealth of Australia and New Zealand, as a legal value is clear to both of these societies. The rule of law, oftentimes called the state of law, is the basis of the system of values, as well as legal culture, which determines which social values are legally protected and how high their position de facto and de iure is. The hierarchy of the rule of law in the Antipodes (...) shows undoubtedly how various legal norms, unwritten and those codified ones, protect the democratic system with all its principles, along with the rights and freedoms of citizens and persons residing in these two countries. (shrink)

This contribution is an attempt at a different reading of Wojciech Gutkowski’s Journey to Kalopeia, which may be of interest to both Polish and Australian readers in the twenty-first century, since it tries to connect Polish history with the dream of the Antipodes represented by Australia. Gutkowski’s book, unknown until 1913, when it was deemed a utopian novel of little scientific value, gained recognition in the 1950s, 1960s, 1970s and 1980s. At that time it was studied as a political treatise (...) and an Enlightenment model for the creation of an ideal utopian-socialist-communist state. This paper offers a new reading of the work in question, discussing its cultural-historical aspects as a precursor of a specifically Polish model of a utopian-colonial state. (shrink)