Thomas Hobbes (1588-1679) toplum sözleşmesi teorisinin kurucusu olarak kabul edilen önemli bir siyaset kuramcısıdır. Hobbes’un doğal durumu tanımlaması, toplumun oluşmasındaki nedenleri belirtmesi, yetkiye ve siyasi yükümlülüklere dair fikirleri siyasi düşünce tarihinde dikkat çeker. Düşünür, özellikle yaşadığı yüzyılda monarşiyi güçlendirmek adına siyasal itaati meşrulaştırmanın gerekliliği üzerinde durmuş, dönemin koşullarından dolayı Tanrı fikrini tamamıyle dışlayamamıştır. Bu yüzden toplum sözleşmesi fikrini temellendirdikten sonra ahlaki yasalar ve yükümlülükler aracılığı ile Tanrı kavramını teorisine dahil etmeyi seçmiştir. Bununla birlikte, kendisinden önceki düşünürlerin aksine Tanrı’ya siyasal ve (...) toplumsal düzeni sağlama hususunda ancak ikincil bir görev vermiştir. Tanrı kavramını ve yazılı olmayan kuralların yükümlülüğünü dışlaması, söz konusu dönemde Hobbes’un ateist olduğuna dair tartışmalara yol açsa da, kendisi bunu kabul etmemiştir. Bizim kanaatimiz, Hobbes’un aslında bir ateist olduğu ve Tanrı fikrini sadece toplumun düzenini sağlamak için siyasi bir araç olarak kullandığı yönündedir. Bir başka deyişle, argümanımız; Hobbes’un dini ve Tanrı korkusunu, bireyleri yazılı yasalara uymaları yönünde zorlamak için kullandığı şeklindedir. Bu argümanın haklılığını gösterebilmek için makalemizde Hobbes’un De Cive ve Leviathan kitaplarındaki argümanları analiz edilmiş ve geliştirmiş olduğu kuramda dinin ve Tanrı’nın yeri incelenmiştir.Özet: Thomas Hobbes, İngiltere’de sosyal ve siyasi düzenin tehlike altında olduğu ve egemen gücün meşrulaştırılması gerektiği bir dönem olan onyedinci yüzyılda yaşamıştır. Doğal bilimlerdeki ilerlemeler ve felsefik düşünce yapısındaki değişimler, rasyonaliteyi önemli kılarak, söz konusu dönemde egemenin gücünün ve bireylerin özgür istencinin sorgulanmasına olanak vermiştir. Bu yüzden, Tanrı, din ve siyasi yükümlülükler ile ilgili sorunlar da yeni bir boyut kazanmıştır. Hobbes’un esas felsefesi Aristoteles teleolojisini çürütmek ve sonrasında da onu mekanik yaklaşım ile değiştirmekti. Hobbes’un modern doğal bilimlere olan yaklaşımı, siyaset felsefesini de mekanik bir yaklaşımla temellendirmeye itmiştir. Bu sebeple, Tanrı’nın birincil rolünü siyaset felsefesinden çıkarmış, ama bunu yaparken de Tanrı’nın varlığını inkar etmemiştir. Hobbes’un bu makalede tartışılan kitapları; De Cive ve Leviathan’da, bireylerin toplumun önemli parçaları olduğundan ama doğal olarak siyasi birer varlık olmadıklarından bahsedilir. Hobbes’a göre bireyler hayatta kalmak için siyasi bir kurumun altına girmek durumundadırlar. Bir başka deyişle, insanın zayıflığı, siyasi toplumun kurulmasını gerekli kılmıştır. İnsan doğal olarak siyasi bir varlık olmasa dahi, siyasi bir kurum altında yaşamak insan doğasına aykırı bir durum değildir. Hobbes’un üzerinde durduğu temel nokta, sivil toplumun yapay bir ürün olsa dahi bireylerin refahı için gerekli olduğudur. Yazılı yasaların ve bir otoritenin, kısacası zorlayıcı bir gücün olmaması halinde, insanlar tehlike altında olacaktır. Bu koşullar altında, bir kişinin kendisini koruması için ne gerekiyorsa yapacağı şaşırtıcı bir durum değildir. Böylesi bir savaş durumunu engellemek için, kişiler doğal durumdaki sınırsız özgürlüklerini bırakarak, egemen bir gücün altında yaşamayı tercih edeceklerdir. Aslında Hobbes’a göre, insanın güvenliğini sağlayan siyasi toplumun varlığı değil, zorlayıcı bir gücün varlığıdır. Bu güç, insanların barış içerisinde yaşaması için gereken koşuldur. Bir başka deyişle, bireyler önce toplumu oluşturmak için sonra da o toplumun devamlılığını sağlamak için bir güçten korkmalıdırlar. Korku kavramı olmadan Hobbes’un bahsettiği siyasi güce bir temel bulmak zor olacaktır çünkü korku faktörü bireylerin kişisel çıkarları ile toplumsal iyinin karşı karşıya geldiği durumlarda, bireyi korkutarak siyasi güce uymayı zorlayacak ve böylece toplumsal refahı sağlayacaktır. Bu noktada, Hobbes’un kuramına Tanrı kavramı dahil olur. Bu makalede, Hobbes’un kuramında dinin rolü olmadan siyasi yükümlülük kavramının eksik kalacağı tartışılmıştır. Bireyler birbirlerinden korktukları için ve güvenliğe ihtiyaçları oldukları için bir toplumun altında yaşamayı tercih ederler. Hobbes’a göre bu ihtiyaç Tanrı korkusuyla desteklenmelidir. Fakat, Hobbes ne Tanrı korkusunu ne de ahlaki yasaların varlığını doğal durumda kullanmıştır. Bunun yerine, sonrasında siyasi düzen için gerekli olan yükümlülüklere bir temel bulmak için, Tanrı kavramını kullanmayı seçmiştir. Hobbes, burada analiz edilen kitaplarında doğal yasalar, ahlaki yasalar ve ilahi yasalar kavramlarını açıklar. Ona göre, doğal yasalar ahlaki yasalardır ve aynı zamanda ilahi yasalar olarak da adlandırılabilirler. Bu yüzden üçü de aynı görünür ve hepsi de Tanrı tarafından verilir. Tanrı her bireye akıl verdiğinden, herkes bu yasalara akılları aracılığı ile ulaşabilir. Hobbes’un kuramında bu noktaya kadar, sadece sivil toplumda değil, doğal durumda da ahlaki yükümlülüklerin olmasına imkan veriliyordu. Fakat, Hobbes insanların doğal durumda ahlaki bilinçlerinin olmadığını ve ahlaki yasalara uymak zorunda olmadıklarını söyler. Ona göre doğal yasalar, ahlaki yasalar ya da Tanrı’nın yasaları, adına her ne dersek diyelim, yükümlülük yaratan yasalar olmaları için bir sivil otoritenin yaptırımında olması gerekir. Her ne kadar da doğal durumda ahlaki yasaların varlığından söz etse de, söz konusu yasaların insanların toplum altında yaşamaya geçmeden önce yükümlülüğe yol açmadığını da ekler.Doğal yasalar sadece insanları toplum altında birleştirmeye zorlayacak bir güç olması halinde, Tanrı’nın buyrukları olarak zorunluluğa dönüşürler. Bu demektir ki; ahlaki ilkeler siyasi bir güç olmadığı sürece anlamsızdırlar. Hobbes’un felsefesinde aklın buyrukları ve Tanrı’nın yasaları iki farklı kavram olarak ortaya çıkar; bu durum da bizi Hobbes’un aslında Tanrı’ya inanmadığını savunmaya kadar götürebilir. Halbuki, Hobbes’un yükümlülükleri meşrulaştırmak için dinin gücüne ihtiyacı vardır. Bu sebeple, Tanrı’yı bir araç olarak kullanmayı seçmiştir. Böylece, egemenin mutlak gücünü de sınırlamış ve yükümlülükler için de bir temel bulabilmiştir. Bir başka deyişle, Tanrı’nın varlığının dini açıdan meşrulaştırmasını yapmak yerine, egemen gücün eline dini ve Tanrı’yı siyasi ve sosyal düzene ulaşmak için bir araç olarak vermiştir. Hobbes’un göstermeye çalıştığı, Leviathan diye adlandırdığı toplumun bireylerden oluştuğu ve bu bireylerin egemen güce biat etme sebeplerinin, kendilerinin vermiş olduğu rıza ve yetki olduğudur. Kısacası, Hobbes siyaset felsefesinin temeline Tanrı’yı değil, öznelerin özgür iradelerini koyar. Bireyler doğal durumdaki sınırsız özgürlüklerinden feragat ederek bir egemen altında yaşamaya rıza göstermişlerdir, çünkü karşılığında güvenliklerini sağlayacaklardır. Bu anlaşma gereği egemene itaat etmeyi kabul ederler. Böylece siyasal olarak bireyin bağlı bulunduğu yükümlülükler Tanrı kavramı ile sınırlandırılmış olan egemenin gücü ile meşrulaştırılmış olur. Bu makalede, Hobbes’un egemenin mutlak gücünü ilahi irade olan Tanrı ile sınırlandırmış olduğu gösterilir. Aslında Hobbes’un yapmaya çalıştığı, egemenin gücüne mutlakiyet sağlayarak, onu ne dünyevi ne de ilahi bir güce karşı sorumluluk altına sokmaktır. Bunu nasıl başardığı ise bu makalede, Hobbes’un De Cive ve Leviathan kitaplarının analiz edilmesi ile detaylı olarak gösterilmiştir. (shrink)

From Hegel to Engels, Sartre and Ruyer (Ruyer, 1933), to name only a few, materialism is viewed as a necropolis, or the metaphysics befitting such an abode; many speak of matter’s crudeness, bruteness, coldness or stupidity. Science or scientism, on this view, reduces the living world to ‘dead matter’, ‘brutish’, ‘mechanical, lifeless matter’, thereby also stripping it of its freedom (Crocker, 1959). Materialism is often wrongly presented as ‘mechanistic materialism’ – with ‘Death of Nature’ echoes of de-humanization and hostility to (...) the Scientific Revolution (which knew nothing of materialism!), also a powerful Christian theme in Cudworth, Clarke and beyond (Overhoff, 2000). Here I challenge this view, building on some aspects of Israel’s Radical Enlightenment concept (Israel, 2001), which has been controversial but for my purposes is a useful claim about the dissemination of a home-grown Spinozism, sometimes reformulated as an ontology of the life sciences, an aspect Israel does not address (compare Secrétan et al., eds., 2007; Citton, 2006). First, I examine some ‘moments’ of radical Enlightenment materialism such as La Mettrie and Diderot (including his Encyclopédie entry “Spinosiste”), but also anonymous, clandestine texts such as L’Âme Matérielle, to emphasize their distinctive focus on the specific existence of organic beings. Second, I show how this ‘embodied’, non-mechanistic character of Enlightenment ‘vital materialism’ makes it different from other episodes, and perhaps more of an ethics than is usually thought (also via the figure of the materialist as ‘laughing philosopher’). Third, I reflect on what this implies for our image of the Enlightenment – no longer a Frankfurt School and/or Foucaldian vision of ‘discipline’, regimentation and order (as in Mayr, 1986) – but ‘vital’, without, conversely, being a kind of holist vitalism “at odds with the universalizing discourse of Encyclopedist materialism, with its insistence on the uniformity of nature and the universality of physical laws” (Williams, 2003): vital materialism is still materialism. Its ethics tends towards hedonism, but its most radical proponents (Diderot, La Mettrie and later Sade) disagree as to what this means. (shrink)

ABSTRACTIn this paper, I explore Margaret Cavendish’s engagement with mid-seventeenth-century debates on spirits and spiritual activity in the world, especially the problems of incorporeal substance and magnetism. I argue that between 1664 and 1668, Cavendish developed an increasingly robust form of materialism in response to the deficiencies which she identified in alternative philosophical systems – principally mechanical philosophy and vitalism. This was an intriguing direction of travel, given the intensification in attacks on the supposedly atheistic materialism of Hobbes. While some (...) scholars claim that Cavendish’s views were not formed out of extensive engagement with contemporary thinkers, I suggest that, on the contrary, Cavendish engaged very closely with the views of More, Hobbes and others – including the vitalist thinker Johannes Baptista van Helmont and the mechanical philosopher Henry Power – on the subject of spirits and... (shrink)

El presente artículo se propone indagar el estatuto del miedo y sus declinaciones políticas en los pensamientos de Thomas Hobbes y Baruch Spinoza para interpretar su impacto en la democracia como un problema teórico político. Cuando se comparan a Hobbes y Spinoza, las interpretaciones predominantes, incluso aquellas que identifican algunas coincidencias respecto de los sentidos y efectos políticos de miedo, tienden a poner en primer plano las diferencias entre ambos. Sin embargo, la problematización de esta emoción es un punto de (...) partida para aproximarse a las teorías políticas de Hobbes y de Spinoza desde una óptica distinta. Con ese propósito, en una primera instancia, se repondrá, de manera sintética, la doctrina de los afectos de cada uno de los autores mencionados. Luego, se procederá a realizar una comparación entre dichas doctrinas, destacando un afecto en particular, el miedo. Finalmente, y es en esta sección donde se planteará el argumento central del artículo, se explotarán los corolarios de las conceptualizaciones del miedo de Hobbes y de Spinoza en relación con la política contemporánea. (shrink)

Thomas Hobbes tells us that he wrote Leviathan to “absolve the divine laws” of the charge that they justify rebellion. This article interprets the argumentative strategy of the second half of Leviathan in light of this intention. Over the course of his three major political works, Hobbes develops a convergent argument to absolve God’s laws. This strategy of judicial rhetoric relies on using multiple independent claims in the hope that one’s audience finds at least one of them persuasive. This was (...) a risky strategy for Hobbes that angered his critics. The strategy also reveals something about what sort of philosopher Hobbes was and how we ought to approach his work. (shrink)

Seth Pringle-Pattison (233n1) observed that Locke “teaches a twofold mystery—in the first place, of the essence (‘for the powers or qualities that are observable by us are not the real essence of that substance, but depend upon it or flow from it’), and in the second place, of the substance itself (‘Besides, a man has no idea of substance in general, nor knows what substance is in itself.’ Bk. II.31.13).” In this paper, I’ll explain the relation between the two mysteries. (...) Our Rosetta Stone is Locke’s argument that we understand body and spirit equally well since we are ignorant of their underlying substances but we “have distinct clear Ideas of two primary Qualities, or Properties” (2.23.30) of each. I’ll show that he is working with a restricted notion of primary quality in this passage, but one that demonstrably falls under the kind defined in his chapter on primary and secondary qualities. According to Locke, the fundamental primary qualities of bodies flow from corporeal substances and the determinations of these fundamental qualities constitute real essences. Locke’s discussion can’t be understood without understanding the relevant scholastic background. In the first half of my paper, I’ll explain his argument as an idiosyncratic application of doctrines he learned and taught at Oxford. In the second half, I’ll use lessons from my interpretation of the argument to explain the relation that Locke believes obtains between a substance and its fundamental primary qualities, and then I’ll build upon that explanation to elucidate his general account (insofar as he has a general account) of the inherence of qualities in corporeal substances. (shrink)

One of the features of John Locke’s moral philosophy is the idea that morality is based on our beliefs concerning the future good. In An Essay Concerning Human Understanding II, xxi, §70, Locke argues that we have to decide between the probability of afterlife and our present temptations. In itself, this kind of decision model is not rare in Early Modern philosophy. Blaise Pascal’s Wager is a famous example of a similar idea of balancing between available options which Marcelo Dascal (...) has discussed in his important 2005 article “The Balance of Reason”. -/- Leibniz, however, was not always satisfied with this kind of simple balancing. In his commentary to Locke’s Essay, Nouveaux essais sur l’entendement humain, II, xxi, §66, he presented an alternative model which is based on an idea of plural, mutually conflicting inclinations. This kind of model, called as vectorial theory of rational decision by Simo Knuuttila, fits well with Leibniz’s theory of the soul where volitions are formed as a kind of compromise between different inclinations to different goods. -/- I will present these two models and show how they illustrate the practical rationality of Locke and Leibniz and how their moral philosophies differ, although being similar in certain respects. The topics include Leibniz’s criticism of Lockean hedonism and the discussion of akratic behaviour in II, xxi of Essay and Nouveaux essais. (shrink)

Proponemos una lectura de la obra de Hobbes como revolución, como ruptura radical con el pensamiento de la tradición dominante: ruptura, que lo es en casi todos los ámbitos, pero sobre todo en el del pensamiento político, moral y jurídico. Sugerimos, además, que esa radical ruptura sigue manteniendo elementos vivos y útiles para pensar la política hoy.