The present paper argues that the teachings of Anaximander are much better knowable than they actually appear, since a number of his teachings have the privilege of being almost transparent in their predicative content as well as in their logic. As a matter of fact, one can quite easily come to understand the train of thought which lies behind Anaximander’s most momentous conjectures. Thus, a largely unexpected Anaximander comes to light despite the availability of the majority of the relevant sources (...) since 1903. Two main areas appear to be particularly prominent: on the one hand, the complex body of various conjectures and doctrines that helps to understand the system of spatial relationships from Miletus to the stars and, on the other hand, the equally complex body of conjectures and doctrines whose primarily concern is the macro-story of the Earth from its most remote past to its predictable future. The merits of Anaximander as an earth-researcher are much greater than one could actually imagine. It is suggested here that what philosophy owes to him in particular lies in his quest for knowledge, his method, his cognitive hybris, and his intellectual discipline, rather than individual doctrines. A comparison with Thales follows in the last paragraph. (shrink)

Przedmiotem artykułu są teorie pierwszych ontologów greckich: Ksenofanesa, Parmenidesa i Melissosa na temat bytu, jego jedności i tożsamości, z uwzględnieniem niektórych poglądów Zenona. Naczelnym problemem artykułu jest pytanie o naturę relacji bytu względem świata u filozofów eleackich. Celem jest opis sposobu rozumienia tego powiązania, zaproponowanego przez każdego z nich. W rezultacie analiz porównawczych, opierając się na badaniu zachowanych fragmentów tekstów starożytnych, okazało się, że Ksenofanes jest autorem koncepcji Jedno-Boga tożsamego ze światem, zaś Parmenides sformułował oryginalną teorię bytu transcendującego świat cielesny, (...) ale stanowiącego jego rację tożsamości jako całości. Przedstawiona w artykule interpretacja poglądów Parmenidesa stanowi ujęcie odmienne od powszechnie przyjmowanego. Melissos natomiast wykorzystując Parmenidejski sposób rozumienia bytu jako czegoś jednego umieszcza go w świecie. Zbliża to poglądy Melissosa do poglądów Ksenofanesa. Każda z tych teorii nastręcza jednak wielu problemów interpretacyjnych, wynikających przede wszystkim z niewielkiej ilości tekstów źródłowych. ------------------------- Zgłoszono: 06/11/2022. Zrecenzowano: 13/12/2022. Zaakceptowano do publikacji: 20/12/2022. (shrink)