If we regard discursive practice as constitutive for the way we relate to the world, ourselves and others, then it is vitally important to ask how this practice can be formed or cultivated. For this reason, rhetoric has always been closely connected to ethics. This article attempts to explicate this relationship. It revolves around ancient conceptions of rhetoric that do not aim at establishing a system or a theory of speech, but at cultivating speech as a practice of good life. (...) This “rhetorical ethics” of antiquity remains instructive for contemporary thinking, since it points to a way of reflecting discourse that accounts not only for the content of speech but also for how it shapes human life. In particular, it is instructive for modern ethics, since it reveals that moral discourse can be regarded as a rhetorical practice too: it is not ethically neutral but has to be reflected upon as a practice of life. (shrink)

In het eerste deel van deze studie zagen we dat de levensbeschouwelijke idee van een normatieve kosmische wereldorde oorspronkelijk een mythische geloofsidee was, die in vrijwel alle grote godsdiensten voorkwam. In de joodse en christelijke tradities werd deze idee in niet-wetenschappelijke zin geloofsmatig, vanuit het Oude Testament verstaan. Temeer omdat de Schrift op dit punt bepaald niet haaks stond op de algemeen gangbare, religieus-heidense publieke opinie, noch in de tijd van Homerus en Hesiodus, noch in de begintijd van het christendom.89 (...) Vervolgens werden de beide genoemde geloofstradities levensbeschouwelijk, theologisch en wijsgerig verwerkt met hantering van uit het heidendom, voornamelijk uit de Stoa, overgenomen gedachten en denkpatronen. (shrink)